Türk edebiyatında önemli tezkireler şunlardır :
1. Sehî Tezkiresi (Heşt behişti. Sekiz Cennet): Tezkirede, şairler, sekiz ayrı bölümde anlatılır. Edebiyatımızın ilk tezkiresidir.
2. Lâtifi Tezkiresi: Bu tezkire, yazarların sanat değeri hakkında da bilgi verir.
3. Âşık Çelebi Tezkiresi : Oldukça gelişmiş bir eserdir. Bu eserde yazarlar hakkında önemli yorumlar vardır.
4. Kınalızâde Tezkiresi: Yazan Hasan Çelebi’dir. Orta büyüklükte bir eserdir.
5. Ahdî Tezkiresi: Şairler hakkında oldukça geniş bilgi verilmiştir.

BAZI ÖRNEKLER

Sehî Tezkiresi’nden : Şair Ahmet Paşa, Aslında Edirnelidir. Fikirde ve anlayışta çok dikkatli ve muşikâf olmağın kapı halkı arasında Sipahi Müftüsü demekle meşhur olmuştur. Merhum Sultan Muradın kazaskeri olan Mevlâna Veliyyeddin oğludur. Âli Resul’den olup müspet ilimler kazanmış, zufünun, sahibi fezail, ehli dil ve merhum Sultan Mehmet (Sekallahü serahü) hâcesi olup andan marifet ve nice fazilet kesbetmiştir. Hoca iken, bunun temiz düşünce ve doğru düşünceli görüp vezir edindi.
Sehî Tezkiresi (Sadeleştirilmiştir.) Gerçekte, Sehi Tezkiresi’nin dili oldukça ağırdır. Üstelik Ahmet Paşa’yı anlatan bu yazı sadeleştirilmiştir.
Aşağıdaki tezkire örneklerinde dil, anlaşılamayacak kadar yabancı kelimelerle doludur:

LÂTÎFÎ’DEN (Ahmet Paşa)
Burusavîdir. Vüzerânın ulemâsından ve şuarânın fuzalâsındandır. Beynel’enam Veliyyeddinzade denmekle maruftur. Bavücut ki ulüvvü nesep ve kemali heseple mevsuftur. Validleri merhum Sultan Murada kazasker ve kendileri dahi Sultan Murada hâce iken, şanı binazirle vezir olup nazarı âlîlerine mazhar düşmüşlerdir. Nazmı cevahiri kelâmda üstadı mahir ve envai ulûmu aksamı fünuna kadirdi. Elfazı nazmı mollayâne ve üslûbu şiiri ekâbiranedir. Ebyatı pürnikâtı, elfazu maanide metni metin gibi muhkem ve üslûbu kasidede hot icmau ittifak üzre müsellemdir…

ÂŞIK ÇELEBİ’DEN
Ahmet Paşa ki Veliyyeddin oğludur. Babası merhum sultan Murad’a kazasker olmuştur. Bihasebilhasep fevazıh fezail ile mevsuf ve nesebinnesep sıhhati intisabı Hazreti Risaletle maruftur. Merhum Sultan Murat ki, gülşeni zamanı saltanatında, neşvü nemaya kabil kavabilim nihali âmellerin nesematı simatı terbiyeli ve reşehatı sehabı tenmiyeti ile siyrabü şadap olmasın zimmeti himmetlerine lâzım addederlermiş. Mezkûr Ahmet Paşanın nihadında, kabule kabiüyet ve hüsnü terbiyete ehliyet fehmedüp, pertevi mihri sipihri nevazişle, gülbünü istidadına nümayiş, ve reşhai nisanı ihsanla, sadefi terbiyette gevheri her muradına perveriş verüp, nisabı atıfatından nasibi, envai kemalü marifet, ve peyei irtikası, rütbei mensıbı vezaret

Kelimeler :
Beynel’enam : Halk arasında. Bavücut ki – Sununla beraber ki. Ulüvvü nesep : Soyun ve ailenin yüksekliği. Kemali hasep : Soyun ve ailenin mükemmeliyeti. Valit – peder. Pürnikât: Espirilerle dolu. Metni metin – kuvvetli ibare, soyu ve sopu itibarile. Fevazıl : Fazılanın çoğulu, bağışlar. Nesebinnesep : Ait olduğu soyu ve sopu itibarile. Kabil – müsait. Kavabil – kabilenin çoğulu. Nihali amallerin : emellerin fidanlarını. Nesematı simatı terbiyeti : Terbiyesinin alâmetlerinin nefesleri. Reşehatı sehabı tenmiyeti: bereketiendirilmesi bulutunun sızıntıları. Siyrap : suya kanmış. Şadap – taze. YAratılış. Nihat – tabiat. Gülbün : Gül bahçesi. Reşha :
sızıntı. Nisap: sermaye.

Türk edebiyatında, modern edebiyat tarihçiliği Ziya Paşa’nın 1874 yılında yazdığı “Mukadderhe-i Harabat” (Harabat Önsözü ile başlar. Fakat, ilk başarılı örneğini veren Fuat Köprülü’dür. Ali Nihat Tarlan, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Ahmet Kabaklı, edebiyat tarihçiliğinin önemli isimleridir.