SÜLEYMAN ÇELEBİ (1360 – 1420)

Bursa’da yaşamıştır. Doğum ve ölüm tarihleri kesin olmamakla birlikte (1360-1420) arasında yaşadığı söylenir.Ancak, bir şaheser olan “Mevlid” adlı eserini 1409 yılında tamamladığı. Ulu Cami’de imamlık yaptığı bilinmektedir.Tek eseri olan Vesilet’ün Necat (Kurtuluş vesilesi) tu. Bu eser, halk arasında, Mevlid olarak söylenmiş ve pek sevilmiştir.Türk edebiyatında pek çok Mevlid (Peygambcr’in doğuşu) adlı eser yazılmıştır. Fakat, Süleyman Çelebi’nin yazdığı Mevlid. halk tarafından çok beğenilmiş, benimsenmiş hatda Kur’andan bir parça sayılmıştır. Dünyada, hiçbir şair ve hiçbir şiir Mevlid kadar değerli, büyük ve uzun ömürlü olamamıştır.

Mevlid, Hazret i Muhammet‘in “en son ve en büyük peygamber” olduğunu kanıtlamak için yazılmıştır.Mevlid, gerçekte, bir mesnevidir. Peygamber Muhammet Mustafa‘nın hayalını anlatan bir dinî hikâyedir. Mevlid, Hazreti Muhammed‘in. sırasıyla doğumunu (Viladct), peygamberlik gelişini (Risalet), göğe çıkışını (Miraç), ölümünü (Rıhlct) anlatır. Eserin başında Tanrı’ya yalvarış (münacaal). sonunda dua bölümleri bulunur.
Mevlid’de samimiyet, sıcaklık, coşku, yalınlık gibi özellikler, iç içedir. Özellikle; halka halkın diliyle seslenen bu eser, okuyanı veya dinleyeni derinden etkiler ve onlara bir ruh enginliği verir.
Mevlid’den Örnekler :
Münacaat’tan :

Allah adını zikredelim evvelâ
Vacip oldur cümle işte her kula

Bir kez Allah dişe şevk ile lisân
Dökülür cümle günah misl-i hazân

Doğuş Bölümünden :

Âmine Hatun Muhammet anesi
Ol sadetten doğdu ol dür danesi

Çevre yanıma gelip oturdular
Mustafa’yı birbirine muştular

Didiler; oğlum gibi hiçbir oğul
Yaradılalı cihan gelmiş değül

Göğe Yükselişi Bölümünden :

Göklere hem nice sayrân kıldı ol
Hak te’âlâ hazretine buldu yol

Anda ol gördüğün âdem görmedi
Kimse hem ol irdüğüne ermedi

Bu kerametler ki Hak verdi sana
Vermedi hiç kimseye önden sona

Ölüm Bölümü’nden :

Biliniz ey âşıkan-ı Mustafâ Hak’ka
irdi rûh-ı pâk-ı Mustafâ

Enbiya ervahı hâzır geldiler
Yerler ü gökler melekler doldular

Saf u saf cümle gelen durdu tamâm
Kim cemaat oldu vü kimi imâm

Muttasıl üç gün namazın kıldılar
Çün namazın kıhban dağıldılar

Ağlaşu ağlaşu cümle kaygulu
anları hasret oduyle dopdolu

(Kelimeler : Zikretmek : anmak, vacip : Gerekli, lisan : Dil. misl-i hazan: Sonbahar gibi. dür : inci. Seyrân kılmak: Seyretmek, te’âlâ : Büyük, âdem : Adem, insan, aşıkân : Sevenler, ruh-ı pâk: Temiz ruh. enbiyâ: Peygamberler, ervah : Ruhlar, saf-u saf: Sıra, sıra. muttasıl. Sürekli).