Sagu, halk tarafından çok sevilen ve genç yaşta ölen bir kişinin ardından yazılan bir çeşit ağıttır. Genelde ölen kişinin iyiliklerini ve yiğitliklerini konu edinir. 7’li hece ölçüsü ile söylenir. Söz sanatlarına yer verilir. Dörtlüklerle söylenir. Ölen kişinin yiğitliklerini, başarılarını, erdemlerini, kalanların acısını ve duyulan üzüntüyü ifade eder. Sagu, nazım biçimiyle söylenir. Sagulara Halk edebiyatında ağıt, Divan edebiyatında mersiye adı verilir. Yuğ denilen ölüm törenlerinde söylenir. Divânu Lugatit-it Türk’teki Alp Er Tunga (Saka Türklerine ait olan) sagusu bu türün önemli örneklerindendir.

Saguları, koşukları ve sonları Kaşgarlı Mahmut’un XI. yüzyılda yazdığı “Divan-ı Lugat-it Türk” adlı eserinde görüyoruz.

SAGU ÖRNEĞİ

Alp Er Tunga öldi mü?
Issız ajun kaldı mu?
Ödlek öçin aldı mu?
Emdi yürek yırtılur.

Ödlek küni tavratur
yalnguk küçin kevretür
erdin ajun sevretür
Kaçsa tagı ertilür

Begler atın urgurup
Kadgu anı torgurup
Mengzi yüzi sargarup.
Korkum angar türtülür.

Günümüz Türkçesiyle :
Alp Er Tunga öldü mü
Kötü dünya kaldı mı
Felek öcünü aldı mı
Şimdi yürek yırtılır

Felek silah gözetti.
Uğrun (gizli) tuzak uzaltı
Beyler beyini kaptı
Kaçsa nasıl kurtulur

Erler kurt gibi uludular
Hıçkırıp yaka yırttılar
Acı seslerle ağıt süylediler
Ağlamak gözlerini perdeledi

Beyler atlarını yordular
Kaygı onlan durdurdu
Betleri benizleri sarardı
Sefran sürülmüş gibi oldular.

Dil, Tür ve Şekil Özellikleri
Sağu, Saka Türkleri’nin yiğit hakanı olan Alp Er Tunga’nın M.Ö. 624 yılında, öldürülmesi üzerine yakılmıştır. Yaklaşık 2500 yıllık bir geçmişi olan bu Sağu günümüz Türkçesine göre oldukça eskidir. Ancak, Sagu. söyleyiş bakımından, canlı, çekici ve etkileyicidir.
Sagu, Alp Er Tunga’nın ölümü üzerine yazılmıştır. Sagu, bu günkü şiirirnizdeki ağıt karşılığıdır. Sağular, ölüler için düzenlenen yuğ (tören)larda söylenir ve böylece, ölenin değeri anlatılmış olurdu.

Sagu, şekil olarak, dörtlükle yazılır. Günümüz edebiyatındaki mâni gibi, 4 + 3 = 7 hece ölçüsü kullanılır. Gerek, koşuk ve gerekse sagu, sözlü edebiyat ürünü olduğundan, bu şiirlerde (7) heceli kısa dizeler vardır. Bu da, şiirlerin, kolay söylenmesini ve akılda tutulmasını sağlar.