1. Lirik Şiir

Sevgi, özlem gibi duyguları dile getiren şiirlere lirik şiir denir:

                        KISKANÇLIK

Sakın bir söz söyleme, yüzüme bakma sakın!

Sesini duyan olur, sana göz koyan olur.

Düşmanımdır seni kim bulursa cana yakın,

Annen bile okşarsa benim bağrım kan olur…

Dilerim Tanrı’dan ki sana açık kucaklar,

Bir daha kapanmadan kara toprakla dolsun.

Kan tükürsün adını, candan anan dudaklar,

Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun!

                          FARUK NAFİZ ÇAMLIBEL

 

2. Didaktik Şiir

Öğretici nitelik taşıyan şiirlere didaktik şiir denir:

OĞLUMA

Sana oğlum demem hayatta çiğsen,

İstemem başına altın taç giysen,

Yetiştirip iki ağaç diktiysen,

İşte sen o zaman benim oğlumsun.

 

Zalimin önünde boyun eğmezsen,

Haram malı helal deyip yemezsen,

Ben İslam’ım, o gâvur demezsen,

İşte o zaman sen benim oğlumsun.

 

İyilik etmeyi az çok sevdin mi,

Kötülüğü gördüğün yerde ezdin mi,

Şerefinle gurur duyup gezdin mi,

İşte o zaman sen benim oğlumsun.

 

İhsani’yim benim idi giden dün,

Yarınlar senindir iyice düşün,

İnsan olduğunu öğrendiğin gün,

 İşte o zaman sen benim oğlumsun.

                                  ÂŞIK İHSANÎ

3. Epik Şiir

Kahramanlık olaylarını konu alan şiirlere epik şiir denir:

 

MEHMETÇİK GEÇERKEN

Geçiyor süngüsüyle tarihi yazan erler,

Geçiyor kükreyerek aslan gibi neferler.

Geçiyor, sanki bir dağ kımıldıyor yerinden,

Geçiyor, kaldırımlar ses veriyor derinden.

Geçiyor yaratanlar koca Dumlupınar’ı,

Geçiyor memleketin şanlı kahramanları.

Geçiyor, göz ilerde, baş yüksekte, vücut dik,

Geçiyor, milletinin göz bebeği Mehmetçik.

                                       ZAFER ARIKBAĞ

4.  Pastoral Şiir

Doğa güzelliklerini anlatan şiirlere pastoral şiir denir:

KARŞI YATAN ULU DAĞLAR

Karşı yatan ulu dağlar,

Kar kusar bellerin senin.

Yazın kışın belli olmaz,

Sert eser yellerin senin.

Suyun bir kumsaldan kaynar,

İner, düz ovayı boylar,

Şarıl şarıl akar çağlar,

Serindir sellerin senin.

Çiğdemin, menekşen kokar,

Güzeller göğsüne takar,

İçinde sunalar oynar,

Derindir göllerin senin.

Dağın çiçekle dolmasın,

Umarım yaylan olmasın,

Yad ilden avcı gelmesin,

Bağlansın yolların senin.

Celâli der tuzak kurdun,

Pusularda sindin durdun,

Yahşi yerden yaman vurdun,

Kırılsın ellerin senin.

                     ÂŞIK CELÂLİ

5. Satirik Şiir

Kişilerin ve toplumun aksak yanlarını yeren şiirlere satirik şiir denir:

         KUYRUKLU ŞİİR

Uyuşamayız, yollarımız ayrı,

Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi;

Senin yiyeceğin kalaylı kapta,

Benimki aslan ağzında;

Sen aşk rüyası görürsün, ben kemik.

Ama seninki de kolay değil kardeşim,

Kolay değil hani,

Böyle kuyruk sallamak Tanrının günü.

                          ORHAN VELİ KANIK

 

6. Dramatik Şiir

Manzum tiyatro biçimindeki şiirlere dramatik şiir denir. Ancak dramatik şiir; günümüzde acıklı olayları öyküleyen, onları gözümüzde bir tiyatro gibi canlandıran şiirler olarak değerlendirilmektedir.

Halk arasında ağıt olarak nitelendirilen şiirler dramatik şiire örnek gösterilebilir. Bunlar, kişileri ve toplumu derinden yaralayan olayları öyküleyici bir yaklaşımla ele alıp anlatan şiirlerdir.

Bir gelin alayının geçişi sırasında Kızılırmak Köprüsü’nün yıkılmasıyla oluşan olayları anlatan şu şiire bakalım:

            KIZILIRMAK  

Altı kardeş idik, bindirdik ata,

Hürü’yü yolladık üç köyden öte,

Kızılırmak’a varınca oldu bir hata.

N’ettin Kızılırmak allı gelini,

Gelini, gelini, benim yârimi?

Evde kaynanası evi bezetir,

Yolda kaynatası yolu gözetir,

Gelinsiz haneyi kimle bezetir?

N’ettin Kızılırmak allı gelini?

Dalga vurdu, göremedim boyunu.

Atlılar da Kapaltı’nı dolaşır,

Yengeler de kuzu gibi meleşir,

Kara haber güveyiye ulaşır.

N’ettin Kızılırmak allı gelini,

Gelini, gelini, benim yârimi?

Köprüye varınca köprü yıkıldı,

Üç yüz atlı birden suya döküldü,

Nice yiğitlerin beli büküldü.

N’ettin Kızılırmak allı gelini,

Gelini de anam, benim yârimi?

Tüfek getirin de şu kartalı vuralım,

Dalgıç getirin de allı gelini bulalım,

Biz gelinsiz köye nasıl varalım?

N’ettin Kızılırmak allı gelini?

Dalga vurdu, göremedim boyunu.

Elinin kınası soldu mu ola?

Gözünün sürmesi soldu mu ola?

Evde kaynanası duydu mu ola?

N’ettin Kızılırmak allı gelini,

Gelini, gelini, benim yârimi?

Kızılırmak parça parça olaydın,

Her bir parçan bir yerlerde kalaydın,

Sen de benim gibi yârsiz kalaydın.

N’ettin Kızılırmak allı gelini?

Dalga vurdu, göremedim boyunu.

                         ORTAK (ANONİM)