Şiirimizde iki tür ölçü kullanılmıştır. Bunlardan biri ulusal nitelikli hece ölçüsü, diğeri de Arap edebiyatından alınan aruz ölçüsüdür. Biz burada hece ölçüsünden söz edeceğiz.

Hece Ölçüsü

Bir şiirdeki dizelerin hece sayısı ve  durak bakımından eşitliğine dayanan ölçüye hece ölçüsü denir.

Hece ölçüsü kullanılan şiirlerde ilk dizede kaç hece varsa diğer dizelerde de aynı sayıda hece bulunur. Ayrıca, bu tür şiirlerin okunuşu sırasında, belli sayıdaki bir hece dizisinden sonra durak adı verilen bir kesinti oluşur. Şiir okunurken bu duraklar dikkate alınır. Böylece okunuşa bir uyum kazandırılır.

Şiirde gelişigüzel durak yapılmaz. Durak yapılırken sözcükler parçalanmaz.

 Şiirimizde 7, 8 ve 11’li hece ölçüsünün kullanımı yaygındır.

Örnekler:

Karanfilim / tek dalım,      (4+3=7)

Sen gideli / aptalım,         (4+3=7)

Yâr derdinden / ölürsem, (4+3=7)

Çadır kurar /  beklerim.    (4+3=7)

                          (MÂNİ)

***

Gökyüzünde / tüten olsam, (4+4=8)

Yeryüzünde / biten olsam,  (4+4=8)

Al benekli / keten olsam,    (4+4=8)

Yar boynuna / sarsa beni. (4+4=8)

           (KARACAOĞLAN)

***

Derdimi dökersem / derin dereye,       (6+5=11)

Doldurur dereyi / düz olur gider.          (6+5=11)

Rakipler geldi de / girdi araya,             (6+5=11)

Korkarım yâr benden / yoz olur gider. (6+5=11)

               (ÂŞIK VEYSEL ŞATIROĞLU)

***

Keklik gibi / taştan taşa / sekerek,    (4+4+3=11)

Gerdan açıp / gelişini / sevdiğim.     (4+4+3=11)

Sağa sola / taksim etmiş / örgüsün,(4+4+3=11)

Onar onar / bölüşünü / sevdiğim.    (4+4+3=11)

                                    (RUHSATÎ)

***

Çıkıp gidem / yaylasına / yurduna,    (4+4+3)

Söylen vefasıza / ormana gelsin.      (6+5)

Yaktı beni / ateşine / derdine,           (4+4+3)

Çaresiz derdime / dermana gelsin.   (6+5)

               (HABİB KARAARSLAN)