ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI (1703 -1780)
Erzurum’da doğdu. Öğreniminin önemli bir kısmını babasından aldı. Hayatı boyunca, dinî konularla ilgilendi ve bu konularda on beş kadar eser verdi.En önemli eseri Marifetnâme‘dir. Bu eserde, çeşitli islâmî terimlere açıklamalar getirmiştir : İnsan kalbi, Allah aşkı, eser sevgisi, yemek, içmek, uyumak gibi…Yazarın dili, çok yalın olmamakla birlikte anlaşılabilir niteliktedir.

TEFVÎZÂME

Hak serleri hayr eyler
Zannetme ki gayr eyler
Arif anı seyr eyler

Mevlâ görelim’eyler
Neylerse güzel eyler

Hakkın olıcak işler
Boştur gam ü teşvişler
Ol hikmetini işler

Mevlâ görelim n’eyler
N’eylerse güzel eşler

Hiç kimseye hor bakma
İncitme, gönül yıkma
Sen nefsine yan çıkma

Mevlâ görelim n’eyler
N’eylerse güzel eşler

Mümin işi reng olmaz
Akıl huyu ceng olmaz
Arif dilli teng olmaz

Mevla görelim neyler
Neylerse güzel eyler

Geh kalbini boş eyler
Geh hulkunu hoş eyler
Geh aşkına düş eyler

Mevlâ görelim n’eyler
N’eylerse güzel eyler

Az ye, az uyu az iç
Ten mezbelesinden geç
Dil gülşenine gel göç

Mevla görelim n’eyler
N’eylerse güzel eyler

Gel hayrete dal bir yol
Kendin unut Onu bul
Koy gafleti hazır ol

Mevlâ görelim n’eyler
N’eylerse güzel eyler

Her dilde anın adı
Her canda anın yâdı
Her kuladır imdadı

Mevlâ görelim n’eyler
N’eylerse güzel eyler

Nâçar olacak yerde
Nâgâh açılır perde
Derman eder ol derde

Mevlâ görelim n’eyler
N’eylerse güzel eyler

Her söyleyeni dinle
Ol söyleyeni anla
Hem eyle kabul canla

Mevlâ görelim n’eyler
N’eylerse güzel eyler

Bil elsine-i halkı
Aklâm-ı Hak, ey
Hakkı Öğren edeb-i hulku

Mevlâ görelim n’eyler
Neylerse güzel eyler

(Kelimeler : tefviznâme : Tanrı’ya sığınmayı ve güveni anlatan şiir. Hak : Tanrı, şer: Kötülük, gayr : Başkası, yabancı el. Mevlâ : Allah, gam : keder, teşviş : Karıştırma, hikmet : Bilgelik, sebep, gizli sebep, Allahın gizli gücü. hor : Küçümseme, nefis : Öz varlık. Mümin : Müslüman, inanmış olan. ceng : Savaş, geh ; Kâh, bazen, hulk : Yaratılış, mezbele : Çöplük, gülsen : Gül bahçesi, hayret: Şaşkınlık. Onu : Allah’ı, gaflet: Dalgınlık, koy : Bırak, yâd : Hatırlamak, nâçâr : Çaresiz, nâgâh : Ansızın, birdenbire, derman : İlaç. elsine : Dillere, aklâm : Kalemler, edeb : Terbiye, hulk: Yaratılmış, doğmuş.)