AHMET RASİM (1856-21 Eylül 1932)

İstanbul’da doğdu. Babası Bahaeddin Efendi‘dir. Fakir bir ailenin çocuğudur. Baba otoritesinden uzakta, başkalarının yardımlarıyla büyüdü. 1876’da Darüşşafaka‘nın yetimler kısmına kaydedildi. Burada okurken edebiyata ilgi duydu. Klâsik edebiyat bilgilerini burada aldı. Fransızca öğrendi. 1883’de okulu birincilikle bitirdi. Posta ve Telgraf Nezâretinde memur oldu. Gizli ve açık çeşitli yönleri ile İstanbul’u tanımaya başladı. Çeşitli gazetelerde yazılar yazdı. 1884’de gazeteciliğe merak sardı; memuriyetten ayrıldı. Çeşitli konulardaki yazılarını dergilerde yayınladı. Bu dönemlerde Ahmet Midhat Efendi ve Muallim Naci‘nin etksi allında kaldı. Bir süre öğretmenlik yaptı ve tarih, fen, dilbilgisi, matematik gibi alanlarda ders kitapları yazdı. Muhabir olarak çeşitli yurt dışı geziler yaptı. 1927’de İstanbul‘dan milletvekili seçildi. Millet vekilliği sürerken 21 Eylül 1932’de Heybeliada’daki evinde öldü.

Ahmet Rasim, devrinde çok okunan bir yazardır. Batı’dan gelen yenilikleri, millî kültürümüzün şekillendirdiği hayatımız ve millî zevkimiz gözden uzak tutulmadan benimsemenin doğru olacağına inandı. Bu sebeple Servet-i Fünunculara katılmadı ve onlan eleştirenlerin başında yer aldı. Edebiyatta “sosyal fayda” prensibini esas aldı. Yerli bir edebiyatı savundu.
Yaşadığı devrin istanbul‘unu, insanları, insanların yaşayış tarzını, alışkanlıklarını, giyim – kuşamlarını, dünya görüşlerini gözleme dayalı olarak, bütün ayrıntılarıyla anlattı. Gözlem, araştırma ve incelemeye dayalı yazılarıyla Türkçenin zenginleşmesine ve esnek bir anlatım aracı olmasına katkıda bulundu. Yazılarında, konuşma dili ve üslûbunu yakalamaya çalıştı; oldukça başarılı da oldu.
Çok değişik konu ve türlerde eserler veren Ahmet Rasim’in roman ve hikâyeleri tasvir ve tahlil yönünden başarısız; teknik yönden de oldukça zayıftır. Asıl ününü deneme, sohbet, makale, gezi yazısı, hatıra türünde yazdığı yazılarla kazandı.

Pekçok eseri bulunan Ahmet Rasim’in eserlerinden bazıları şunlardır: Fıkra ve Makaleleri ; Makaalât ve Müsâhabât (1907), Tarih ve Muharrir (1910), Şehir Mektupları (4 cilt, 1912 – 1913). Eşkâl-i Zaman (1918), Ciddi Mizah (1918); Gülüp Ağladıklarım (1926), Muharrir Bu Ya (1927). Mensureleri; O Çehre (1893), Kitabe-i Gam (1897 – 1898). Hatıraları; Gecelerim (1894). Fuhş-ı Atik (1922), Muharrir, Şâir, Edib (1924), Falaka (1927). Tarihle ilgili eserleri; Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi (4 Cilt, 1910 – 1912), Tarih ve Muharrir (1913), îki Hâtırat – Üç Şahsiyet (1916), tstibdâd’tan Hâkimiyyet-i MÜ-liyye’ye (2 cilt. 1924 – 1925). Seyahat yazısı; Romanya Mektupları (1916). Hikâye ve Romanları; İlk Sevgi (1891), Meşâk-ı Hayat (1892), Meyl-i Dil (1892), Afife (1892), O Çehre (1895), Kitâb-ı Gam (1899), Ülfet (1899), iki Günahsız Sevda (1922).