Aşağıdaki yazılı sorusu ve cevaplarını dosya halinde İNDİREBİLİRSİNİZ.

1-)Romanın özellikleri ve konusuna göre türlerini yazınız.(10)

2-)‘Roman dediğin uzun bir yol üzerinde dolaştırılan bir aynadır. Bir bakarsın göklerin maviliğini, bir bakarsın yolun çamurunu görürsün. Ayna çamuru gösteriyor diye aynayı suçlamak olur mu ?’ diyen bir yazar hangi edebiyat akımına uygun olarak yazmıştır? Niçin? (10)

3-) Sami Paşa Zade Sezai’nin edebi kişiliğini ve eserlerini yazınız. (10)

4-) Romantizm akımının belirleyici özellikleri ve temsilcilerini yazınız.(10)

5) Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D” , yanlış ise “Y” yazınız. (20)
*Roman türü Tanzimat Dönemi edebiyatıyla birlikte edebiyatımıza giren bir türdür. ( )
*Batı’daki Rönesans hareketi ile Tanzimat hareketi arasında sıkı bir bağ vardır. ( )
*Tanzimat şairleri divan şiiri ve halk şiiri geleneklerine ait kalıplaşmış imgeleri kullanmışlardır. ( )
*Divan şiirinin dili ağır, Tanzimat şiirinin dili gayet sadedir. ( )
* Sergüzeşt romanında realizm ve romantizm akımının etkisi görülür. ( )
*Roman, öykü, makale gibi düzyazı türleri Türk edebiyatına Tanzimat döneminde girer. ( )
* Felatun Bey’le Rakım Efendi romanında ilahi bakış açısı kullanılmıştır. ( )
*Namık Kemal’in ‘Sahra’ adlı şiiri edebiyatımızın ilk pastoral şiir örneğidir. ( )
*Edebiyatımızda noktalama işaretlerini ilk kullanan kişi Tanzimat Dönemi sanatçısı Şinasi olmuştur. ( )
*Ahmet Mithat Efendi sadece romanlarıyla halka seslenmeyi amaçlamıştır. ( )

I. Şiir Günümüz Türkçesiyle
Durur ahkam-ı nusret ittihad-ı kalb-i millette ( Zafer hükümleri milletin gönül birliğinde durur
Çıkar asar-ı rahmet ihtilaf-ı re’y-i ümmetten Ümmetin (gerçeği bulma yolundaki) fikir ayrılığından
bereketli eserler çıkar.)
II. Şiir Günümüz Türkçesiyle
Kenar-ı bahrde hoş bir mahaldir nazır-ı alem (Dünyayı seyretmek için deniz kıyısı hoş bir yerdir
Tahaccür eylemiş bir mevcdir üstünde bir adem taşlaşmış bir dalga(olan bir kayanın) üzerinde bir adam
Hayalettir oturmuş fikr ile meşguldür her dem hayalettir, oturmuş, her an düşünceye dalmıştır
Giyinmiştir beyaz amma bakarsın arz eder matem beyaz giyinmiştir ama bakarsın matemli görünür

6)Yukarıdaki şiirlerden biri Tanzimat’ın I. dönemine diğeri II. dönemine aittir.Bundan yola çıkarak Tanzimat I. dönem şiiri ile II. dönem şiiri arasındaki farkı belirtiniz.(10)

7)Aşağıdaki eserlerin yazarlarını/şairlerini yazınız.(10)
a) Akif Bey: ………………………………………
b) Müntehabat-ı Eşar: ……………………………………
c) Kamus-ı Türkî:…………………………………….
d) Henüz On yedi Yaşında:…………………………….
e) Sahra:……………………………………………….

8)Geleneksel Türk Tiyatrosu ile modern tiyatro arasında ne gibi farklılıklar vardır? Maddeler halinde yazınız.(10)

“Görünen dağlar başında ebr-i baran sanmanuz
Dağlar saçın çözüp ben hasta içün ağlar” (Zati)
“Billahi söyleyin bana ey âhuvân-ı deşt
Sizden mi nev-i beşerden mi sevdiğim “(Arifî)

9)Yukarıdaki beyitlerde geçen söz sanatlarını bulunuz. ( 10 )
( ebr : bulut/ baran : yağmur / sanmanuz : sanmayınız )—( ahuvan-ı deşt : çölde yaşayan ceylanlar / nev-i beşer : İnsan türü)

CEVAP ANAHTARI

1-)Romanın özellikleri ve konusuna göre türlerini yazınız.(10)

ÖZELLİKLERİ:
1) Konusu insan ve dünyadır.
2) Gerçek yaşamı yansıtmaya çalışır.
3) Anlattığı olay, çevre ve kişiler, yaşamdan alınır
4) Olay ve kişileri ayrıntılı anlatma, tahlil ve tasvirlere çok yer verme, bir ana olay etrafında bir çok küçük olaya yer verme bakımından hikâye türünden ayrılır
1 – Tarihi Roman 4)- Psikolojik Roman : ( Tahlil Romanı )
2 – Macera Romanı 5) Otobiyografik Roman
3) Sosyal Roman

2-)‘Roman dediğin uzun bir yol üzerinde dolaştırılan bir aynadır. Bir bakarsın göklerin maviliğini, bir bakarsın yolun çamurunu görürsün. Ayna çamuru gösteriyor diye aynayı suçlamak olur mu ?’ diyen bir yazar hangi edebiyat akımına uygun olarak yazmıştır? Niçin? (10)
*****REALİZME GÖRE YAZMIŞTIR.REALİST ROMAN HER ŞEYİ OLDUĞU GİBİ YANSITIR.

3-) Sami Paşa Zade Sezai’nin edebi kişiliğini ve eserlerini yazınız. (10)

SAMİ PAŞAZADE SEZAİ
1859 yılında İstanbul’da doğdu. Tüm eğitimini özel öğretmenlerden aldı. Farsça, Arapça ve Fransızca öğrendi. Yazı yaşamına on dört yaşında başladı. İlk yazısı Kamer adlı bir dergide yayımlandı. Gençlik döneminde Namık Kemal’den etkilendi. 1879’da Evkaf-ı Humâyun Mektubî kaleminde memurluğa başladı. Bir yıl sonra Londra Elçi-liği ikinci kâtipliğine atandı.
İngiliz edebiyatını inceleyen Sezai, yurda dönünce Dış İşleri İstişare Odasında çalıştı. Bu yıllarda da edebiyatla ilgilendi. 1889’da ilk ve tek romanı Sergüzeşt’i yayımladı. Servet-i Fünun dergisinde de yazmaya başlayan Sezai, Şû-râ-yı Ümmet ve İkdam gazetelerinde çalıştı. 1891 yılında anı, gezi ve çevirilerini topla-dığı Küçük Şeyler’i, 1898’de Rumuzü’l-Edeb’i, 1924’de ise İclâl adlı yapıtlarını yayımladı. 1936 yılında yaşamını yitirdi.

4-) Romantizm akımının belirleyici özellikleri ve temsilcilerini yazınız.(10)
Özellikleri
• Klasisizmin biçime öze ilişkin tüm kuralları reddedilmiştir.
• Aklın, mantığın ve sağduyunun yerini, bireysel duygu, hayal ve heyecanlar almıştır.
• Klasik tragedya ve komedyanın bütün bağlayıcı kuralları bırakılmış bu iki tür dram türünde bütünleştirilmiştir. (Öncüsü Shakespeare’dir)
• Duygulu ve coşkulu olan romantikler yapıtlarında Kişiliklerini gizlemezler, anlattıkları olaylar karşısındaki tavırlarını açıkça ortaya koyarlar.
• Dış dünyayı, doğayı renkli, abartılı betimlemelerle anlatmışlar, doğayı sanatçının esin kaynağı olarak değerlendirmişlerdir.
• Klasisizmdeki evrenselin, genelin ve tipin yerini; ulusal, yerel ve karakter almıştır.
• Ulusal tarihe, dinsel konulara yönelmiştir; ölüm, acı, aşk, intihar temalarına ağırlık vermişlerdir.
• Eski Yunan ve Latin mitolojisi yerini, Hıristiyanlık mucizelerine, ulusal destanlara, efsanelere bırakmıştır.
• Dil ve anlatımda klasikler gibi disiplinli ve özenli değildirler.
• İşledikleri konular, iyi-kötü, doğru-yanlış, güzel-çirkin karşıtlıkları içinde ele alınmıştır.
• Toplumsal olumsuzluklara karşı çıkılmış ve “toplum için sanat” anlayışı benimsenmiştir.
• CHATEABRIAND • VİCTOR HUGO • A.DUMAS PERE • ALFRED DE MUSSET • LAMARTİNE • GEORGE SAND • GOETHE • SCHILLER • LORD BYRON • SHELLEY
• SIR WALTER SCOTT Ü • ALEKSANDR PUŞKİN
Türk Edebiyatı’nda romantizm Batı’daki önemini yitirdikten sonra etkili olmuştur. En çok Tanzimat Edebiyatı’nı etkisi altına alan romantizmin özellikleri, Namık Kemal, Ahmet Mithat ve Abdülhak Hamit’in eserlerinde gözlenebilir.

5) Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise “D” , yanlış ise “Y” yazınız. (20)
*Roman türü Tanzimat Dönemi edebiyatıyla birlikte edebiyatımıza giren bir türdür. ( D )
*Batı’daki Rönesans hareketi ile Tanzimat hareketi arasında sıkı bir bağ vardır. (Y)
*Tanzimat şairleri divan şiiri ve halk şiiri geleneklerine ait kalıplaşmış imgeleri kullanmışlardır. ( Y)
*Divan şiirinin dili ağır, Tanzimat şiirinin dili gayet sadedir. ( Y)
* Sergüzeşt romanında realizm ve romantizm akımının etkisi görülür. ( D)
*Roman, öykü, makale gibi düzyazı türleri Türk edebiyatına Tanzimat döneminde girer. ( D )
* Felatun Bey’le Rakım Efendi romanında ilahi bakış açısı kullanılmıştır. ( D)
*Namık Kemal’in ‘Sahra’ adlı şiiri edebiyatımızın ilk pastoral şiir örneğidir.( Y)
*Edebiyatımızda noktalama işaretlerini ilk kullanan kişi Tanzimat Dönemi sanatçısı Şinasi olmuştur. ( D )
*Ahmet Mithat Efendi sadece romanlarıyla halka seslenmeyi amaçlamıştır. ( Y)

I. Şiir Günümüz Türkçesiyle
Durur ahkam-ı nusret ittihad-ı kalb-i millette ( Zafer hükümleri milletin gönül birliğinde durur
Çıkar asar-ı rahmet ihtilaf-ı re’y-i ümmetten Ümmetin (gerçeği bulma yolundaki) fikir ayrılığından
bereketli eserler çıkar.)
II. Şiir Günümüz Türkçesiyle
Kenar-ı bahrde hoş bir mahaldir nazır-ı alem (Dünyayı seyretmek için deniz kıyısı hoş bir yerdir
Tahaccür eylemiş bir mevcdir üstünde bir adem taşlaşmış bir dalga(olan bir kayanın) üzerinde bir adam
Hayalettir oturmuş fikr ile meşguldür her dem hayalettir, oturmuş, her an düşünceye dalmıştır
Giyinmiştir beyaz amma bakarsın arz eder matem beyaz giyinmiştir ama bakarsın matemli görünür

6)Yukarıdaki şiirlerden biri Tanzimat’ın I. dönemine diğeri II. dönemine aittir.Bundan yola çıkarak Tanzimat I. dönem şiiri ile II. dönem şiiri arasındaki farkı belirtiniz.(10)

1. DÖNEM II. DÖNEM
-Sanat, toplum için -Sanat, sanat için
-Toplumsal konular işlenmiştir. -Bireysel konular işlenmiştir.
-Dil yalındır. -Dil ağırdır.
**sonuç olarak Tanzimat şiirinin ıı.döneminde şairlerin hayata bakış açısı,tema ve dil de büyük değişiklikler olmuştur.

7)Aşağıdaki eserlerin yazarlarını/şairlerini yazınız.(10)
a) Akif Bey: …NAMIK KEMAL
b) Müntehabat-ı Eşar: ……ŞİNASİ
c) Kamus-ı Türkî: ŞEMSETTİN SAMİ
d) Henüz On yedi Yaşında:……AHMET MİTHAT
e) Sahra:………ABDULHAKM HAMİT TARHAN

8)Geleneksel Türk Tiyatrosu ile modern tiyatro arasında ne gibi farklılıklar vardır? Maddeler halinde yazınız.(10)
Geleneksel Türk Tiyatrosu modern tiyatro
-Yazılı bir metne dayanmaz -Yazılı bir metne dayanır.
-Doğaçlama yapılır -Sahnede oynanır
-Herhangi bir sahne yapısı yoktur. –Dram,Trajedi,Komedi gibi türlere ayrılır.
-Genellikle yanlış anlamalar üzerine kuruludur. -Yunanistan’daki Dionysos şenliklerinden doğmuştur.
-Karagöz,Meddah,Ortaoyunu,Köy Seyirlik oyunlarında oluşur.
-Kökeni Orta Asya’ya dayanır.

“Görünen dağlar başında ebr-i baran sanmanuz
Dağlar saçın çözüp ben hasta içün ağlar” (Zati)
“Billahi söyleyin bana ey âhuvân-ı deşt
Sizden mi nev-i beşerden mi sevdiğim “(Arifî)

9)Yukarıdaki beyitlerde geçen söz sanatlarını bulunuz. ( 10 )
( ebr : bulut/ baran : yağmur / sanmanuz : sanmayınız )—( ahuvan-ı deşt : çölde yaşayan ceylanlar / nev-i beşer : İnsan türü)
*Birinci beyitte dağların ağlama sebebi şairin durumuna duyulan üzüntüye bağlanıyor —HÜSN-İ TALİL
* Dağlar saçın çözüp ben hasta içün ağlar—TEŞHİS-İSTİARE
*bulut-yağmur TENASÜP
*İkinci beyitte TECAHÜL-İ ARİF ,
*ey âhuvân-ı deşt—-NİDA,TEŞHİS-İSTİARE

Şehmus CENGİZ
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni