1940 Yılına Kadar Milli Edebiyat Döneminde Tiyatro
Cumhuriyet döneminde tiyatro ayrı bir önem kazanır. Darülbedâyi yeniden düzenlenir. Ramazan ayı tiyatro mevsimi olmaktan çıkar, tiyatro mevsimi kış aylarına döner. Şehir Tiyatrosu bünyesinde çocuk tiyatrosu çalışmaları başlar. Halk Evleri “temsil kolları” düzenler. 1936’da Devlet Konservatuarı kurulur. Devlet Tiyatroları, Şehir Tiyatroları ve Özel tiyatroların sayısı artar. Tiyatro klâsikleri tercüme edilir, telif eserler çoğalır. Oyunlar kadın ve erkek seyircilerin ortak izledikleri salonlarda oynanır.
Türk toplumu 1923’ten sonra bütün edebiyat türleri ile Anadolu ve Türk halkına doğru yöneltilir. Bu bakımdan ilk yıllarda ilgi gören müzikli oyunlar, dejenere vodviller, adaptasyonlar tenkit edilmeye başlanır. Aydınlar eski ile yeni arasındaki farkları ve bunun sebeplerini araştırırlar. Bu dönem oyunları insanı irade gücüyle ele alır. Anadolu insanı Millî Mücaledeki başarısıyla saygı kazanmış, Türk milleti en önemli ilham kaynağı olmuştur.
1908 Meşrutiyeti’ni, Balkan Harbi’ni, Millî Mücadele’yi yaşamış, inkılapların ilk devresini görmüş yazarlar bu dönemde tiyatro eserleri de yazarlar, istiklâl Harbi, Atatürkinkılâpları, Anadolu’nun ülkücü insanlarıyla İstanbul’daki dejenere olmuş işbirlikçiler bu oyunlarda anlatılır. Hüseyin Rahmi, Reşat Nuri, Halit Fahri, Aka Gündüz, Nahit Sun, İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci bu yazarlardandır. Bu dönemde aydınlar arasında inkılapları kabul ettirebilmek için yoğun bir faaliyet vardır. Yazarlar, yeni oluşan siyasî, kültürel, ekonomik düzeni ve bu düzendeki değişimi bütün ifade yolları ile anlatmaya çalışırlar. Osmanlı kurumlarını eleştirerek inkılapları kabul ettirmek için tiyatro çok uygun bir zemin oluşturur. Dönemin ülkücü yazarları halkı heyecana getirecek, eğitecek oyunlar yazarlar. Kahramanlık, Batı kültür ve medeniyeti değerleri yüceltilir. Bir çok oyun M. Kemal Atatürk‘e adanır. Millî değerlerin yüceltilmesi amacıyla yazdan oyunlar en eski Türk kavimlerine kadar götürülür.
Osmanlı döneminin tenkit edildiği oyunlarda komedi türü tercih edilir. Batılılaşmaya çeşitli yönlerden bakılarak değişimin fert psikolojisi üzerindeki etkisi çeşitli oyunlarda ele alınır. Manzum dram, töre komedisi, melodram ve müzikli oyunlar bu dönemin belli başlı türleridir.
Cumhuriyetin ilk döneminde tiyatro eseri yazan sanatçılar şöyle sıralanabilir : Aka Gündüz, Halit Fahri, Yaşar Nabi Nayır, Faruk Nafiz, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri, Musahipzâde Celal, Vedat Nedim Tör, Necip Fazıl, Cevdet Kudret vb.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış.