HÜSEYİN CAHİT YALÇIN (1875 – 1957)

Balıkesir’de doğdu. Babası Ali Rıza Efendi‘dir. Okumaya merakı küçük yaşlarda başladı. On üç yaşında annesiyle İstanbul’a geldi. Edebiyata meraklı idi. İlk romanı Nadide’yi 1891’de yayınladı. 1893’de İdadî‘yi bitirdi; Mülkiye‘ye girdi. Bu arada Beşir Fuat, Namık Kemal, Mizancı Murat ve Ahmet Rıza’yı tanıdı. Bu kişilerden üzerinde büyük ölçüde etkilendi.

İlk hikâyesi “Mektep” dergisinde yayınlandı. 1896’da Maarif Nezareti Mektubî Kalemi‘nde çalışmaya başladı. 1896’da Servet-i Fünûn topluluğuna katıldı. Başka gazete ve dergilerde de yazılar yayınladı. Servet-i Fünûn‘da daha çok, topluluğun edebiyat ve sanat görüşlerini açıklayan ve onları savunan yazılar yayınladı. Edebiyat-ı Cedide kütüphanesinin kurulmasını sağladı. Tevfik Fikret‘ten sonra bir müddet bu derginin yazı işleri müdürlüğünü yaptı. Fransızcadan çevirdiği “Edebiyat ve Hukuk” makalesi bu der­ginin kapatılmasına sebep oldu. 1901’den sonra çeşitli okullarda öğretmenlik ve müdürlük yaptı. Dil ve sözlük çalışmalarına devam etti.

1908’den sonra siyasete atıldı. Servet-i Fünûndaki tutumundan farklı bir kişiliğe büründü. Sürgünden döndükten sonra yurtdışına çıkan yazarın siyasî hayatı sürgünler, hapislerle geçti. Bu arada millet vekilliği dahil yüksek kademelerde görev yaptı.

Hüseyin Cahit çok verimli bir yazardı. Hikâye, roman, edebî fıkralar, mensur şiirler, makale türlerinde yazılar yazdı; tercümeler yaptı.

Hikâyelerinde hayal-hakikat tezatı büyük yer tutar. Bu hikâyelerde romantizm ve realizmden alınan unsurlar bulunmakla birlikte, natüralist bir dünya görüşü hakimdir.

Sanat ve edebiyatla ilgili makalelerinde estetik ve sanat, sosyal çevre, edebiyat münasebetleri üzerinde ciddi olarak durmuştur.

Eserleri : Nadide (roman, 1890), Hayal İçinde (roman, 1901), Hayat-ı Mu­hayyel (hikâye, 1899), Hayat-ı Hakikiye Sahneleri (fıkra ve hikâyeler, 1910), Niçin Aldatıhrmış (hikâye,  1922), Edebî Hatıralar (1935), Türkçe Sarf ve Nahiv (1908), Kavgalarım (1910), Benim Görüşümle Olaylar 1-2-3-4 (1946 – 1947), Seçme Makaleler (1951).