ÂKIF PAŞA (1787 – 1845)

Akif Paşa Bozok’ta doğdu. Antepli Mehmet Efendi’nin oğludur. Özel öğrenim gördü. Yozgat’ta Cebbarzâde Süleyman Bey’in dîvan kâtipliğinde bulundu. 1814’de İstanbul’da Dîvan-ı Hümâyûn Kalemine kâtip olarak girdi. Başarılı görülerek terfi ettiril­di. 1832’de Reîsülküttâb oldu. Bu unvanı Hariciye Nazın olarak değiştirildi. Böylece Akif Paşa ilk Hariciye Nazırı oldu. 1836’da azledildi.

Pertev Paşa ile olan çekişmeleri, Akif Paşa’ya Tabsıra adlı eserini yazdırdı. 1837’de Pertev Paşa’nın yerine Dahiliye nazırlığına getirildi. Bir yıl sonra yine azledildi. Abdülmecid’in tahta geçişinden sonra Kocaeli mutasamflığma atandı. (1839). Halkın şikayeti üzerine görevden alındı, istanbul’a dönmesine izin verilmeyerek Bursa’da ikame­te mecbur kılındı. 1842’de II. Abdülhamid’in doğumu üzerine yazdığı bir şiir üzerine istanbul’a dönmesine izin verildi. Hac’dan dönüşünde iskenderiye’de öldü.

Akif Paşa, XIX. yüzyıl edebiyatında Tabsıra’sı ve Şeyh Müstak’a yazdığı mektu­bun dilindeki sadelik ve akıcılık sebebiyle yemlik taraftan kabul edilir. Şiirleri ise Dîvan tarzındadır. Sürgünde bulunduğu sırada yazdığı “Adem Kasidesi” konu yönünden yeni­lik olarak görüldü. Torununun ölümü üzerine hece vezniyle yazdığı “Mersiye” ile, Nedim’den beri devam eden “mahallileşme” akımının içinde kabul edilmiştir.

Başlıca eserleri, çeşitli yazılarının toplandığı Münşe’ât-ı Elhac Akif Efendi ve Dîvançe (1843), Tabsıra (tarihsiz, 2. baskı 1883) Eser-i Akif Paşa (1873). Mektuplan ölümünden sonra yayınlanmıştır.