Aşağıdaki yazılı sorusu ve cevaplarını dosya halinde İNDİREBİLİRSİNİZ

A)   Aşağıdaki cümlelerdeki yargılar doğru ise parantez içine D, yanlış ise Y yazınız.
1.   İslamiyet’ten önce, edebiyatımızı Gök Tanrı, Şamanizm, Maniheizm, Budizm gibi dinler etkilemiştir. ( D )
2.   İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı dönemindeki şiirlerde Aruz ölçüsü kullanılmıştır. ( Y )
3.   Sagu “sığır” denilen sürek avları sırasında söylenen şiirlere denir. (Y )
4.   “Koşuk”un Halk edebiyatındaki karşılığı” ağıt”, Divan edebiyatındaki karşılığı ise “mersiye”dir. ( Y)
5.   “Şölen” eski Türklerdeki kurban törenlerine verilen isimdir. (D)

B)    Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları uygun sözcükler getirerek doldurunuz.
1.   “Yuğ” adı verilen ölüm törenlerinde, ölen kişilerin erdemlerini ve duyulan acıları dile getiren şiirlere SAGU denir.
2.   İslamiyet Öncesi Sözlü Edebiyat dönemine yönelik elimizdeki en önemli ve eski kaynak Kaşgarlı Mahmut’un DİVAN-I LÜGATİ’T-TÜRK adlı eseridir.
3.   Sözlü edebiyat döneminde şiirler müzik eşliğinde, KOPUZ adı verilen sazla dile getirilirdi.
4.   Milletlerin zihinlerinde derin etki bırakan savaş, göç, afet, kıtlık gibi olayların etkisiyle söylenmiş uzun manzum hikâyelere DESTAN denir.
5.   İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı’nın Sözlü Edebiyat döneminde atasözlerine SAV adı verilirdi.
6.   Tanzimat Fermanı ilan edildikten sonra ortaya Tanzimat Edebiyatının çıkması edebiyatın TARİH bilimi ile ilişkisine örnektir.

C)    Edebiyat tarihinin incelediği konular nelerdir? (Edebiyat tarihinin kapsamı nedir?)
1) Edebi dönemler
2) Şair ve yazarların hayatları
3) Şair ve yazarların edebi kişiliği
4)Sanatçıların(şair ve yazar) eserleri
5)Edebi dönemlerin belirleyici özellikleri
6) Edebiyatı etkileyen tarihi olaylar
7)Dönemin siyasi özellikleri
8) Dönemin sosyal özellikleri
9) Edebi türlerin gelişimi

D)   Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasındaki ölçütler nelerdir?
Cevap : Türk edebiyatı devirlere ayrılırken değişen dil anlayışı, kültürde görülen farklılaşma, yeni dinî hayat, dil coğrafyasındaki gelişme, kısaca medeniyet değişikliği kıstas olarak alınır.

E) Alp Er Tunga öldi mü
Issız ajun kaldı mu
Ödlek öçin aldı mu
Emdi yürek yırtılur

(Alp Er Tunga öldü mü?
Kötü dünya kaldı mı?
Zaman öcünü aldı mı?Şimdi yürek yırtılır.)

1.   Yukarıdaki şiir Sözlü Edebiyat nazım şekillerinden hangisidir? Neden? Açıklayınız.
Cevap : Yukarıdaki şiir Sözlü Edebiyat nazım şekillerinden “sagu”dur. Çünkü bu şiirde ölüm teması işlenmiştir, Alp er Tunga’nın ölümünden dolayı duyulan üzüntüden söz edilmiştir.
2.   Yukarıdaki şiir hangi törenlerde okunurdu?
Cevap :“Yuğ” adı verilen ölüm (cenaze) törenlerinde okunurdu.
3.   Yukarıdaki şiirin Halk Edebiyatındaki ve Divan Edebiyatındaki karşılıkları nedir?
Cevap : aguların Halk Edebiyatındaki karşılığı “ağıt”, Divan Edebiyatındaki karşılığı ise “mersiye”dir.
4.   Yukarıdaki şiirin teması nedir?
Cevap : Ölüm ve ölümden duyulan üzüntü ve yastır.
5.   Yukarıdaki  şiirin nazım birimi nedir?
Cevap : Yukarıdaki şiirin nazım birimi dörtlüktür.
6.   Yukarıdaki şiirin kafiye örgüsü nedir?
Cevap : (aaab)
7.   Yukarıdaki şiirin kafiye ve rediflerini bulunuz.
Cevap : Redif    -l: Yarım Kafiye

F) Öpkem kelip ogradım
Arslanlayu kökredim
Alplar başın togradım
Emdi meni kim tutar

(Öfkelenip dışarı çıktım
Arslan gibi kükredim
Yiğitler başını doğradım
Şimdi beni kim tutabilir)
Yukarıdaki şiir Sözlü Edebiyat nazım şekillerinden hangisidir? Neden? Açıklayınız.
Cevap : Yukarıdaki şiir Sözlü Edebiyat nazım şekillerinden “koşuk”tur. Çünkü teması kahramanlık ve yiğitliktir. Bu şiirde olduğu gibi “Sığır” denilen sürek avları sırasında söylenen;  konusu daha çok doğa, aşk, savaş ve yiğitlik olan şiirlere “koşuk”  adı verilir.
2.   Yukarıdaki şiir hangi törenlerde okunurdu?
Cevap : “Sığır” denilen sürek avları sırasında okunurdu.
3.   Yukarıdaki şiirin Halk Edebiyatındaki ve Divan Edebiyatındaki karşılıkları nedir?
Cevap : Yukarıdaki şiirin Halk edebiyatındaki karşılığı koşma, Divan Edebiyatındaki karşılığı ise “gazel”dir.
4. Yukarıdaki şiirin teması nedir?
Cevap :Yukarıdaki şiirin teması kahramanlık ve yiğitliktir.
5. Yukarıdaki şiirin nazım birimi nedir?
Cevap :Yukarıdaki şiirin nazım birimi dörtlüktür.
6. Yukarıdaki şiirin kafiye örgüsü nedir?
Cevap :(aaab)

G) Uma kelse kut gelir. (Eve konuk gelse uğur da gelir.)
1. Yukarıdaki söz Sözlü Edebiyat verimlerinden hangisidir? Neden? Açıklayınız.
Cevap : Yukarıdaki söz Sözlü Edebiyat verimlerinden “sav”dır. Çünkü yukarıdaki cümlenin akılda kalan, özlü bir anlatım biçimi vardır. Böyle sözlere Sözlü Edebiyat” döneminde “sav” adı verilirdi.
2. Yukarıdaki söze günümüzde ne denir?
Cevap : “Atasözü” denir.
3. Bu sözde neyin önemi vurgulanmıştır? (Yukarıdaki sözü kısaca açıklayınız.
Cevap : Yukarıdaki sözde misafirperverliğin (konukseverlik) önemi vurgulanmıştır. Misafirin geldiği eve uğur getireceği söylenerek misafirin iyi ağırlanması gerektiği üzerinde durulmuştur.

H) İslamiyet’ten Önceki Türk Edebiyatında Saka Türklerinin destanları nelerdir? Bu destanları kısaca açıklayınız.
1. Alp Er Tunga Destanı: Türk-İran savaşlarıyla Alp Er Tunga’nın yiğitliklerinin anlatıldığı destanlardır.
2. Şu Destanı: İskender ile Türkler arasındaki savaşların ve Türk hükümdarı Şu’nun destanıdır.

I) İslamiyet’ten Önceki Türk Edebiyatında Göktürklerin destanları nelerdir? Bu destanları kısaca açıklayınız.
1. Bozkurt Destanı: Türklerin dişi bir kurt tarafından kurtarılışı, korunuşu ve bu kurttan çoğalışı anlatılır.
2. Ergenekon Destanı: Bir yenilgi sonunda Ergenekon’a çekilen Türklerin Ergenekon’da çoğaldıktan sonra demir dağı eritip dışarı çıkışlarını ve düşmanlarını yenişlerini anlatan destandır.

J) Destanların oluşum evreleri nelerdir? Açıklayınız.
1. DOĞUŞ EVRESİ: Bu safhada milletin hayatında derin izler bırakan önemli tarihî ve sosyal olaylar, bu olaylar içinde yüceltilmiş efsanevî kahramanlar görülür.
2. YAYILMA EVRESİ: Bu safhada, söz konusu olay ve kahramanlıklar sözlü gelenek yoluyla yayılır. Böylece bölgeden bölgeye ve nesilden nesle geçer.
3. DERLEME(YAZIYA GEÇİRME) EVRESİ: Bu safhada sözlü gelenekte yaşayan destanı, güçlü bir şair, bir bütün halinde derleyip manzum olarak yazıya geçirir. Çoğu zaman bu destanların kim tarafından derlendiği ve yazıya geçirildiği belli değildir.

K) Doğal destanlar ile yapay destanlar arasında ne fark vardır? Açıklayınız.
Cevap : Doğal destanlar anonimdir ve bir milletin sözlü edebiyat verimidir ve o milletin ortak eserleridir. Dilden dile ve nesilden nesle yayılarak günümüze kadar ulaşmışlardır. Yapma destanlar ise tek bir şairin eseridirler ve o şaire aittirler.

L) Orhun Kitabeleri’nin Türk tarihi ve edebiyatı açısından önemi nedir?
Cevap : Orhun Kitabeleri, Türk kültür tarihinin, bugün için bilinen ilk yazılı belgeleridir. Aynı zamanda Türk dili, edebiyatı ve Türk tarihinin ilk ve ebedi abideleridir. Orhun Kitabeleri, Türk dili üzerinde çalışan âlimler için hazine kadar değerli bir kaynaktır.
Kitabelerdeki dil, hayran olunacak ve hayret edilecek derecede mükemmeldir. Kitabelerin her cümlesinde şiir lezzeti duyulmaktadır. Cümleler kısa ve kesik olup derin bir anlam taşımaktadır. Herhangi bir kelime, cümleden çıkarıldığında veya ilave edildiğinde hemen bozulacak bir dengeye sahiptir. VIII. asırda yazılan kitabelerin dili ve her satırında ifade edilen fikirler emsalsizdir. Her satırında koyu bir Türklük şuuru ve milliyetçilik yatmaktadır. Bu emsalsiz gelişmişlik, Türk yazılı edebiyatının ve milliyetçilik fikrinin daha önceki devirlerde başladığının ispatıdır.

M) Uygur Türklerine ait yazılı metinler nelerdir?
Cevap : Sekiz Yükmek (Sekiz Yığın)
Altun Yaruk (Altın Işık)
Irk Bitig (Fal Kitabı)
Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi (İyi Düşünceli Şehzade ile Kötü Düşünceli Şehzade)