1940 Sonrası Türk Edebiyatında Tiyatro
1940 sonrası Türk Edebiyatında tiyatronun gelişimi üç ana başlık altında ele alınarak şu şekilde değerlendirilebilir:
1. 1940 – 1950 Kuşağı : Bu dönemde tiyatroda seyircinin hayat görüşü ve duygulan önem taşır. Dönem oyunlarında toplumda değişen değer yargıları konu olur. Ancak bu değişme batılılaşmadan gelmez. II. Dünya Savaşı dolayısıyla ülkemizde oluşan ekonomik değişikliklerin toplum, aile ve fert üzerindeki etkisi ele alınır. Mal darlığından faydalanıp karaborsa yapanların hayatıyla küçük memur, esnaf ve eski istanbul soylusunun geçim sıkıntısı işlenir. Çıkar ve paraya dayanan yeni bir değer yargısı topluma hâkim olur.Bu değişmeye karşı gelenekçi tepki sahneye yansır. Tiyatronun faydalandığı dramatik yan, toplumdaki bu insanların yıpranması ve çaresizliğidir. Oyunlarda hayal kırıklıkları ön plânda ele alınmıştır. Bu dönem oyunları dram, komedi türlerinde veya trajedi – komedi karışık yazılmıştır. Trajedi yoktur. Cevat Fehmi Başkut‘a bu dönemin tipik yazarı denilebilir. Dönemin diğer yazarları Ahmet Kutsi Tecer, Melih Cevdet Anday, Oktay Rifat, S. Kudret Aksal’dır.
2. 1950 – 1960 Kuşağı : Bu dönemin en tipik özelliği yeni yazarlarınyetişmesidir. Reşat Nuri Güntekin, C. Fehmi Başkut, Ahmet Kutsi Tecer yazmaya devam ederken Çetin Altan, Orhan Asena, Necati Cumalı, Turgut Özakman, Nazım Kurşunlu, Refik Erduran, Aziz Nesin, Haldun Taner, Selahattin Batu gibi yazarlar isimlerini duyururlar.Bu dönemde tiyatroya yeni tema ve konular girer. Sarsılan değer yargılan gözden geçirilir; uyumsuzluğun sebepleri aranır. Değer değişimlerinin meydana getirdiği uyumsuzluk, ekonomik güçlüklerin ahlâkla ilişkisi, orta hâili ailenin ekonomik bunalımı, bu ticaret – iş yönetim ilişkileri bu dönem oyunlarında başlıca temalardır. Aile kurumu bütün meselelerin tsrtışılabildiği en uygun ortam olarak ele alınır. Aile ilişkilerindeki uyumsuzluk geleneksel açıdan değil, çağdaş insan haklan yönünden değerlendirilir. Aydınlann toplumdan kopukluğu bir başka temadır.Yazarlar, değer yargılarının bozulduğu bir ortamda güçlü, kişilik sahibi insana olan özlemlerini dile getirirler.
3. 1960 Sonrası Kuşağı : Bu dönem oyun yazarlan Millî Türk tiyatrosunun öz ve biçimini daha bilinçli ele alırlar. Oyunlar, tema bakımından çeşitli ve zengindir.Küçük kasaba ve köylere ilgi duyulmuş; halkın problemleri dile getirilmeye çalışılmıştır. Yazarlar, tiplerle değişik insan unsurunu ortaya koymaya çalışmışlar, bazan da karakter portreleri çizmişler; insan psikolojisi üzerinde durmuşlardır.1960 – 1970 oyunlannda en çok yoksulluk ve sosyal güvensizlik üzerinde durulur. Karakteristik bir özellik de toplum düzeninin sorumlularının araştırılması ve eleştirilmesidir.Turan Oflazoğlu, Cahit Atay, Adalet Ağaoğlu, Recep Bilginer, Hidayet Sayın, Sabahattin Ergin, Güngör Dilmen, Necati Cumalı, Turgut Özakman, Mustafa Necati Sepetçioğlu, Yahya Akengin vb. dönemin önemli oyun yazarlandır.
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış.