Aşağıdaki yazılı sorusu ve cevaplarını dosya halinde İNDİREBİLİRSİNİZ.

SORULAR

1) Tanzimat edebiyatı öykü ve roman yazarlarının bir bölümü romantizmin, bir bölümü de realizmin etkisinde kalmışlardır.

Aşağıdaki yazarlardan hangisi daha çok romantizmin etkisi altında kalan bir Tanzimat dönemi yazarıdır? 3P

A) Namık Kemal
B) Ahmet Mithat Efendi
C) Şemseddin Sami
D) Mehmet Rauf
E) Recaizade Mahmut Ekrem

2) Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?3P

A) Tanzimat’ın ilanından (1839),1860’ta “ Tercüman-Ahval” gazetesinin çıkarıldığı döneme kadar edebiyatımızda ilk çeviriler yapılmıştır.
B) Tanzimat döneminde Tercüme odasında yabancı dil öğrenen aydınlar batıyı daha yakından tanımıştır.
C) “Gezi Yazısı” Tanzimat dönemi sanatçılarının edebiyatımıza kazandırdıkları türlerden biridir.
D) Tanzimat döneminde aydınlarımız Fransız Edebiyatını örnek almışlardır.
E) Tanzimat dönemi sanatçıları eserlerinde divan edebiyatından farklı olarak toplumla ilgili konuları işlemişlerdir.

3) Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi’nde gazeteye önem verilmesinin nedenlerinden biri değildir? 3P

A) Aydınların düşünceleri ve dönemin edebi ürünleriyle ilgili haber vermesi
B) Siyasi konularda padişahı aydınlatma işlevi üstlenmesi
C) Edebiyat konularına yer vererek edebiyatın halka kolayca ulaşmasını sağlaması
D) Toplumsal konuların edebi türlerde işlenmesini sağlaması
E) Halkın anlayabileceği bir dille kaleme alınması

4) Aşağıdakilerden hangisi Rönesans ile Tanzimat hareketinin ortak özelliklerinden biri değildir?3P

A) Orta çağ zihniyetine karşı yapılan bir yenileşme hareketi
B) Yeni kavram ve düşüncelere yönelişi başlatmaları
C) Topluma değer veren bir yaklaşıma sahip olmaları
D) Dini, sosyal, ekonomik vb. değerleri temsil eden kurumların sorgulamaya başlanmaları
E) Tabandan, yani halk tarafından örgütlenen bir hareket olmaları

5) Aşağıdakilerin hangisinde Tanzimat dönemi eleştirisiyle ilgili yanlış bir açıklama yapılmıştır?3P

A) “Eski-Yeni” kavgası, eleştiri eserlerinde önemli bir yer tutmuştur.
B) Ziya Paşa”şiir ve İnşa”adlı eserinde divan edebiyatını eleştirmiş ancak daha sonra Harabat’ta düşüncelerini değiştirmiştir.
C) “Tahrib-i Harabat”; Namık Kemal’in Ziya Paşayı eleştirdiği eserdir.
D) Muallim Naci, Recaizade’nin “Zemzeme”’sine “Demdeme” eleştirisiyle yanıt vermiştir.
E) Abdülhak Hamit Tarhan, Tanzimat Döneminde eleştiri türünün en önemli temsilcisidir.

6) Namık Kemal aşağıdaki edebi türlerin hangisinde eser vermemiştir?3P

A) Hikâye B) Roman C) Tiyatro D) Şiir E) Eleştiri

7) Şinasi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 3P

A. Makale türünün ilk örneğini vermiştir.
B. Roman türünün edebiyatımızda yerleşmesini sağlamıştır.
C. “Müntahabat-ıEş’ar”adlı şiir kitabı vardır.
D. La Fontaine tarzında ilk fabl örneklerini yazmıştır.
E. Batı edebiyatından şiir tercümeleri yapmıştır.

8) Aşağıdaki sanatçı-eser eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? 3P

A) Şinasi –ölü
B) Recaizade Mahmut Ekrem- Zemzeme
C) Ziya Paşa – Rüya
D) Namık Kemal –Hürriyet kasidesi
E) Abdülhak Hamit Tarhan – sahra

9) Romantizm akımı ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 3P

A) Aşırı bir hassasiyete sahip olan sanatçılar; kendi iç dünyalarında ve tabiata bakışlarında kötümserdirler.
B) Hayal, duygu ve coşkuya önem verirler.
C) Olaylar ve kişiler tek yönlüdür, yani “iyi” ya da “kötü” vardır.
D) Fransa’da ortaya çıkmıştır ve kaynağı “determinizm”dir.
E) Sanatçının özgürlüğünü kısıtlayan, onu dil ve üslupta yapaylaştıran kuralları reddetmişlerdir.

10) Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat dönemi roman ve hikâyesinin özelliklerinden değildir?
A) genel olarak duygusal ve acıklı konular üzerine kurulması
B) Kahramanların soyut olması ve olağanüstü özellikler taşıması
C) Bireyi eğitme ve toplumu düzeltme amacının güdülmesi
D) İlk öykülerde meddah hikâyelerinin etkisinin ve tekniğinin görülmesi
E) “Esirlik” konusunun geniş ölçüde ele alınması

11)) Aşağıdaki açıklamalardan hangisi yay ayraç içinde belirtilen kişiyle ilgili değildir? (3p)

A) Felatun Bey ile Rakım Efendi adlı romanda, Avrupa uygarlığı çevresine girmeye başlayan ülkemizde bu yeni uygarlığı hazmedemeyerek türeyen züppe tipini anlatır. (Abdülhak Hamit Tarhan)
B) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat romanında görmeden evlenmenin kötü sonuçlarını romantik bir üslupla kaleme almıştır. ( Şemseddin Sami)
C) İntibah romanı, romantizm akımının etkisiyle “İyi-Kötü” çatışması üzerine kurgulanmıştır. ( Namık Kemal)
D) Zehra adlı romanda, kıskançlık psikolojisini realist akımına bağlı olarak işlemiştir.( Nabizade Nazım)
E) “kıssadan Hisseye “ve “Letaif-i Rivayet” hikâye kitaplarıdır. (Ahmet Mithat Efendi)

12) Aşağıdakilerden hangisi Edebiyat-ı Cedide şairlerinin bir özelliği değildir?

A) Romantik ve simgeci olma
B) Şiirlerini halk dilinin söz değerleriyle biçimlendirme.
C) Yoğun bir duygusallık yaşama
D) Kendilerine özgü bir şiir dili oluşturma
E) Doğayı önemli bir anlatım aracı olarak kullanma

13)Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatına ait bir roman değildir?
A) Felatun Bey ile Rakım Efendi
B) İntibah
C) Karabibik
D) Mai ve Siyah
E) Araba Sevdası

14)Aşağıdakilerden hangisi servet-i fünun dönemi sanatçısı değildir.
A) Recaizade Mahmut Ekrem B) Tevfik Fikret
C) Hüseyin Cahit Yalçın D) Halit Ziya Uşaklıgil
E) Mehmet Rauf

15)Servetifünun sanatçılarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Yeni nazım şekillerini kullanmışlardır.
B) Eserlerini günlük konuşma diliyle kaleme almışlardır.
C) Doğu kültürüne yönelmemişlerdir.
D) Fransız yazarlarından etkilenmişlerdir.
E) Sanatta faydayı değil estetik zevki ön plana çıkarmışlardır.

16)Aşağıdaki Cümlelerin Karşısına Doğru İse ( D),Yanlış İse (Y)Yazınız.( 10 P)

 Tanzimat Fermanın ilan edilmesiyle(1839) Tanzimat edebiyatı başlamıştır.( )
 Servetifünun Dönemi sanatçıları edebi yazı ve etkinliklerini Tevfik Fikret’in başkanlığı altında gerçekleştirmişlerdir. ( )
 Ziya Paşa’nın şiirleri, teknik bakımdan tamamen halk şiiri geleneğine bağlıdır. ( )
 Namık Kemal ;”Zavallı Çocuk” adlı tiyatro eserinde, kızlarını maddi menfaatleri için istemediği biriyle evlendiren anne ve babaları eleştirir.
 Tanzimat sonrası Türk edebiyatında eski-yeni çatışmasında ılımlıların başında Muallim Naci gelmektedir. ( )

17)Aşağıda cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız. 15p

F) Servetifünun dergisi etrafında toplanan şair ve yazarlar yeni bir edebi akım başlattıklarını ifade ederek kendilerine……………………. adını takmışlardır.
G) ………………….,Servetifünun sanatçıları içinde sadece tenkitle uğraşmış tek şahsiyettir; tenkit yazılarını bir kısmını” Hayat ve Kitaplar” adlı eserinde toplamıştır.
H) Roman türü edebiyatımıza önce……………. yoluyla girmiş; daha sonra yerli romanlar yazılmıştır.
İ) ……………………..’ın tiyatro eserleri, bir ikisi dışında sahne imkânları düşünülmeksizin yazılmıştır; yani onun oyunları sahnelenmek için değil,okunmak için kaleme alınmıştır E) Öğretici metinlerin gelişmesinde en önemli rolü ……………. Sağlamıştır

18)Aşağıda verilen eserlerin yazarlarını noktalı bölümlere yazınız. 15p

a) Karabibik : …
b) Araba Sevdası: …
c) Makber : …
d) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat:
e) Şecere-i Türk: …

19)Tanzimat Dönemi Edebiyatını hazırlayan sebepler ile Servetifünun Edebiyatını hazırlayan sebepler arasında ne gibi farklılıklar vardır? Yazınız. 15p

CEVAP ANAHTARI

1) Tanzimat edebiyatı öykü ve roman yazarlarının bir bölümü romantizmin, bir bölümü de realizmin etkisinde kalmışlardır.

Aşağıdaki yazarlardan hangisi daha çok romantizmin etkisi altında kalan bir Tanzimat dönemi yazarıdır? 3P

J) Namık Kemal
K) Ahmet Mithat Efendi
L) Şemseddin Sami
M) Mehmet Rauf
N) Recaizade Mahmut Ekrem

2) Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?3P

A)Tanzimat’ın ilanından (1839),1860’ta “ Tercüman-Ahval” gazetesinin çıkarıldığı döneme kadar edebiyatımızda ilk çeviriler yapılmıştır.
B)Tanzimat döneminde Tercüme odasında yabancı dil öğrenen aydınlar batıyı daha yakından tanımıştır.
C)“Gezi Yazısı” Tanzimat dönemi sanatçılarının edebiyatımıza kazandırdıkları türlerden biridir.
D)Tanzimat döneminde aydınlarımız Fransız Edebiyatını örnek almışlardır.
E)Tanzimat dönemi sanatçıları eserlerinde divan edebiyatından farklı olarak toplumla ilgili konuları işlemişlerdir.

3)Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi’nde gazeteye önem verilmesinin nedenlerinden biri değildir? 3P

A)Aydınların düşünceleri ve dönemin edebi ürünleriyle ilgili haber vermesi
B)Siyasi konularda padişahı aydınlatma işlevi üstlenmesi
C)Edebiyat konularına yer vererek edebiyatın halka kolayca ulaşmasını sağlaması
D)Toplumsal konuların edebi türlerde işlenmesini sağlaması
E)Halkın anlayabileceği bir dille kaleme alınması

4)Aşağıdakilerden hangisi Rönesans ile Tanzimat hareketinin ortak özelliklerinden biri değildir?3P

A)Orta çağ zihniyetine karşı yapılan bir yenileşme hareketi
B)Yeni kavram ve düşüncelere yönelişi başlatmaları
C)Topluma değer veren bir yaklaşıma sahip olmaları
D)Dini, sosyal, ekonomik vb. değerleri temsil eden kurumların sorgulamaya başlanmaları
E)Tabandan, yani halk tarafından örgütlenen bir hareket olmalar

5)Aşağıdakilerin hangisinde Tanzimat dönemi eleştirisiyle ilgili yanlış bir açıklama yapılmıştır?3P

A)“Eski-Yeni” kavgası, eleştiri eserlerinde önemli bir yer tutmuştur.
B)Ziya Paşa”şiir ve İnşa”adlı eserinde divan edebiyatını eleştirmiş ancak daha sonra Harabat’ta düşüncelerini değiştirmiştir.
C)“Tahrib-i Harabat”; Namık Kemal’in Ziya Paşayı eleştirdiği eserdir.
D)Muallim Naci, Recaizade’nin “Zemzeme”’sine “Demdeme” eleştirisiyle yanıt vermiştir.
E)Abdülhak Hamit Tarhan, Tanzimat Döneminde eleştiri türünün en önemli temsilcisidir.

6)Namık Kemal aşağıdaki edebi türlerin hangisinde eser vermemiştir?3P

A) Hikâye B) Roman C) Tiyatro D) Şiir E) Eleştiri

7)Şinasi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 3P

A)Makale türünün ilk örneğini vermiştir.
B)Roman türünün edebiyatımızda yerleşmesini sağlamıştır.
C)“Müntahabat-ıEş’ar”adlı şiir kitabı vardır.
D)La Fontaine tarzında ilk fabl örneklerini yazmıştır.
E)Batı edebiyatından şiir tercümeleri yapmıştır.

8)Aşağıdaki sanatçı-eser eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? 3P

A)Şinasi –ölü
B)Recaizade Mahmut Ekrem- Zemzeme
C)Ziya Paşa – Rüya
D)Namık Kemal –Hürriyet kasidesi
E)Abdülhak Hamit Tarhan – sahra

9)Romantizm akımı ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 3P

A)Aşırı bir hassasiyete sahip olan sanatçılar; kendi iç dünyalarında ve tabiata bakışlarında kötümserdirler.
B)Hayal, duygu ve coşkuya önem verirler.
C)Olaylar ve kişiler tek yönlüdür, yani “iyi” ya da “kötü” vardır.
D)Fransa’da ortaya çıkmıştır ve kaynağı “determinizm”dir.
E) Sanatçının özgürlüğünü kısıtlayan, onu dil ve üslupta yapaylaştıran kuralları reddetmişler

10)Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat dönemi roman ve hikâyesinin özelliklerinden değildir?
A)genel olarak duygusal ve acıklı konular üzerine kurulması
B)Kahramanların soyut olması ve olağanüstü özellikler taşıması
C)Bireyi eğitme ve toplumu düzeltme amacının güdülmesi
D)İlk öykülerde meddah hikâyelerinin etkisinin ve tekniğinin görülmesi
E)“Esirlik” konusunun geniş ölçüde ele alınması

11) Aşağıdaki açıklamalardan hangisi yay ayraç içinde belirtilen kişiyle ilgili değildir? (3p)

A)Felatun Bey ile Rakım Efendi adlı romanda, Avrupa uygarlığı çevresine girmeye başlayan ülkemizde bu yeni uygarlığı hazmedemeyerek türeyen züppe tipini anlatır. (Abdülhak Hamit Tarhan)
B) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat romanında görmeden evlenmenin kötü sonuçlarını romantik bir üslupla kaleme almıştır. ( Şemseddin Sami)
C) İntibah romanı, romantizm akımının etkisiyle “İyi-Kötü” çatışması üzerine kurgulanmıştır. ( Namık Kemal)
D) Zehra adlı romanda, kıskançlık psikolojisini realist akımına bağlı olarak işlemiştir.( Nabizade Nazım)
E) “kıssadan Hisseye “ve “Letaif-i Rivayet” hikâye kitaplarıdır. (Ahmet Mithat Efendi)

12)Aşağıdakilerden hangisi Edebiyat-ı Cedide şairlerinin bir özelliği değildir?

A) Romantik ve simgeci olma
B) Şiirlerini halk dilinin söz değerleriyle biçimlendirme.
C) Yoğun bir duygusallık yaşama
D) Kendilerine özgü bir şiir dili oluşturma
E) Doğayı önemli bir anlatım aracı olarak kullanma

13)Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatına ait bir roman değildir?
A)Felatun Bey ile Rakım Efendi
B) İntibah
C) Karabibik
D) Mai ve Siyah
E) Araba Sevdası

14)Aşağıdakilerden hangisi servet-i fünun dönemi sanatçısı değildir.
A)Recaizade Mahmut Ekrem B) Tevfik Fikret
C) Hüseyin Cahit Yalçın D) Halit Ziya Uşaklıgil
E) Mehmet Rauf

15)Servetifünun sanatçılarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A)Yeni nazım şekillerini kullanmışlardır.
B) Eserlerini günlük konuşma diliyle kaleme almışlardır.
C) Doğu kültürüne yönelmemişlerdir.
D) Fransız yazarlarından etkilenmişlerdir.
E) Sanatta faydayı değil estetik zevki ön plana çıkarmışlardır.

16)Aşağıdaki Cümlelerin Karşısına Doğru İse ( D),Yanlış İse (Y)Yazınız.( 10 P)

 Tanzimat Fermanın ilan edilmesiyle(1839) Tanzimat edebiyatı başlamıştır.( Y )
 Servetifünun Dönemi sanatçıları edebi yazı ve etkinliklerini Tevfik Fikret’in başkanlığı altında gerçekleştirmişlerdir. ( D )
 Ziya Paşa’nın şiirleri, teknik bakımdan tamamen halk şiiri geleneğine bağlıdır. ( Y )
 Namık Kemal ;”Zavallı Çocuk” adlı tiyatro eserinde, kızlarını maddi menfaatleri için istemediği biriyle evlendiren anne ve babaları eleştirir. ( D )
 Tanzimat sonrası Türk edebiyatında eski-yeni çatışmasında ılımlıların başında Muallim Naci gelmektedir. ( D )

17)Aşağıda cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız. 15p

F) Servetifünun dergisi etrafında toplanan şair ve yazarlar yeni bir edebi akım başlattıklarını ifade ederek kendilerine EDEBİYAT-I CEDİDE adını takmışlardır.
G) Ahmet ŞUAYP,Servetifünun sanatçıları içinde sadece tenkitle uğraşmış tek şahsiyettir; tenkit yazılarını bir kısmını” Hayat ve Kitaplar” adlı eserinde toplamıştır.
H) Roman türü edebiyatımıza önce ÇEVİRİ yoluyla girmiş; daha sonra yerli romanlar yazılmıştır.
İ) Abdülhak Hamit TARHAN’ın tiyatro eserleri, bir ikisi dışında sahne imkânları düşünülmeksizin yazılmıştır; yani onun oyunları sahnelenmek için değil,okunmak için kaleme alınmıştır E) Öğretici metinlerin gelişmesinde en önemli rolü GAZETE Sağlamıştır

18)Aşağıda verilen eserlerin yazarlarını noktalı bölümlere yazınız. 15p

f) Karabibik : Nabizade NAZIM …
g) Araba Sevdası :Recaizade Mahmut EKREM
h) Makber : Abdülhak Hamit TARHAN’ın Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat: Şemseddin Sami
i) Şecere-i Türk: Ahmet Vefik Paşa

19)Tanzimat Dönemi Edebiyatını hazırlayan sebepler ile Servetifünun Edebiyatını hazırlayan sebepler arasında ne gibi farklılıklar vardır? Yazınız. 15p

CEVAP: Tanzimat edebiyatını hazırlayan sebeplerin başında Osmanlı Devletinin modern dünyaya uymak adına yaptığı ıslahatlar gelmektedir.Osmanlı devleti Batıyı tanımak amacıyla Fransaya eğitim için öğrenci göndermeye başlamıştır.Batı kültürünü öğrenen bu aydınların önderliğinde Tanzimat Fermanı ilan edilmiş ve ardından batıya giden bu ilk öğrencilerden biri olan Şinasi tarafından Tanzimat edebiyatı başlamıştır.
Servetifünun edebiyatınıhazırlayan nedenlerin başında Tanzimat Edebiyatıyla başlayan Eski-Yeni çatışmasıdır.Tanzimat döneminde yenileşme süreci devlet eliyle başlamış ve bu sanatçılar genelde büyük bir tepki görmememişlerdir.Serveti fünun edebiyatının doğmasında sanatçılarının yaşama bakış ve sanat anlayışlarının oluşmalrında olumsuz etki olmuştur.
Serveti fünun edebiyatı sanatçıları bilinçli bir şekilde bir araya gelmiş ve edebi bir cephe oluşrumuşlardır. Tanzimatçıların edebi bir grupm oluşturmaları ve bu şekilde isimlendirmeleri kendilerine değiliedebiyat tarihçilerine ait bir adlandırmadır

Tuncay AKDENİZ
Türk Edebiyatı Öğretmeni