Aşağıdaki yazılı sorusu ve cevaplarını dosya halinde İNDİREBİLİRSİNİZ.

1) Yargılar doğruysa ‘doğru’ , yanlışsa yanlış şıkkını işaretleyiniz. (5×2=10)
A) Kürsi-i İstiğrak pastoral ve romantik bir şiirdir. D/Y
b) Namık Kemal hikâye türünde eser vermemiştir. D/Y
c) Tanzimatçılar Divan edebiyatı nazım biçimlerini bazı değişiklikler yaparak kullanmışlardır. D/Y
d)Tanzimat şair ve yazarlarının çoğu devlet memurudur. D/Y
e)Aydınlanma çağı dini tamamen reddeder. D/Y

2) Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları uygun bir şekilde doldurunuz. (2×5=10)
a) Ziya Paşa “…………………………………….…” isimli üç ciltlik eserini…………………………………..şeklinde yazmıştır.
b) Tanzimat I.dönem sanatçılarının da içinde bulunduğu………………………………………….amacı padişahın yetkilerini daraltıp………………………………..getirmektir.
c )Tanzimat 2. dönem edebiyatı…………….-……………tarihleri arasını kapsar.

3)Tablodaki kavramları(her kavramı yalnız bir kez kullanarak)aralarındaki bağa göre ikişerli olarak eşleştiriniz. (2×5=10)
Akif Bey               II. Mahmut               Takip                         Aydınlanma Çağı            Eleştiri
Sanayi Devri      Küçük Şeyler          Yeniçeri Ocağı          Hikâye                              Tiyatro
Cevap 3:

4) Namık Kemal’in tiyatro anlayışını yazınız.

5 )Abdulhak Hamit Tarhan’ın şiir anlayışını ve şiirlerinde ele aldığı temaları yazınız? (10)

6) Tanzimat I. ve II. dönem şiirinin şairlerini ayrı ayrı yazınız?(10)

7) Sergüzeşt romanındaki temel olayı ve mekânları yazarak bu iki öğe arasındaki ilişkiyi açıklayınız (10)

8) Ziya Paşa’nın vezirlik ve valilik dahil devletin önemli kademelerinde uzun yıllar görev yapması sanatına ve eserlerine nasıl yansımıştır? Örnek vererek açıklayınız. (10)

9) ”Eyvah! Ne yer ne yar kaldı
Gönlüm dolu ah u zar kaldı” mısralarının alındığı şiirin ismini yazarak bu şiirin niçin yazıldığını ve ele temalarını yazınız?(10)

10) Aşağıdaki beyti, yazıldığı dönemi ve Ziya Paşa’nın hayatını da dikkate alarak yorumlayınız. (10)
Dursun kef-i hükmünde terâzû-yı adalet
Havfın var ise mahkeme-i rûz-ı cezadan
(kef-i hüküm: hüküm verme eli; havf: korku; ruz-i ceza: ceza günü)

CEVAP ANAHTARI

1) Yargılar doğruysa ‘doğru’ , yanlışsa yanlış şıkkını işaretleyiniz. (5×2=10)
A) Kürsi-i İstiğrak pastoral ve romantik bir şiirdir. D/Y DOĞRU 2
b) Namık Kemal hikâye türünde eser vermemiştir. D/Y DOĞRU 2
c) Tanzimatçılar Divan edebiyatı nazım biçimlerini bazı değişiklikler yaparak kullanmışlardır. D/Y DOĞRU 2
d)Tanzimat şair ve yazarlarının çoğu devlet memurudur. D/Y DOĞRU 2
e)Aydınlanma çağı dini tamamen reddeder. D/Y YANLIŞ 2

2) Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları uygun bir şekilde doldurunuz. (2×5=10)
a) Ziya Paşa “HARABAT” isimli üç ciltlik eserini ANTOLOJİ şeklinde yazmıştır. 2+2
b) Tanzimat I.dönem sanatçılarının da içinde bulunduğu JÖN TÜRKLER’İN amacı padişahın yetkilerini daraltıp MEŞRUTİYETİ getirmektir. 2
c )Tanzimat 2. dönem edebiyatı 1876-1896 tarihleri arasını kapsar. 2

3)Tablodaki kavramları(her kavramı yalnız bir kez kullanarak)aralarındaki bağa göre ikişerli olarak eşleştiriniz. (2×5=10)
Akif Bey               II. Mahmut               Takip                         Aydınlanma Çağı            Eleştiri
Sanayi Devri      Küçük Şeyler          Yeniçeri Ocağı          Hikâye                              Tiyatro
Cevap 3: Akif Bey= tiyatro 2; II.Mahmut=Yeniçeri Ocağı 2; takip=eleştiri 2; Aydınlama çağı=Sanayi Devri 2; Küçük Şeyler=hikaye 2 (11 fen-d Cezmi-roman) 2

4) Namık Kemal’in tiyatro anlayışını yazınız.
Namık kemal tiyatroyu en önemli eğitici edebi tür olarak görür ve bu yönünden dolayı onu eğitici bir tür olarak kullanır 5 . Bu nedenle tiyatrolarını okunmak için değil oynanmak için yazmış 3 , tarihi ve sosyal konuları ele almış ve altı tane tiyatro eseri yazmıştır 2.

5 )Abdulhak Hamit Tarhan’ın şiir anlayışını ve şiirlerinde ele aldığı temaları yazınız? (10)
Abdulhak Hamit şiirlerini sanat ve estetik güzellik için yazar ve toplumsal bir kaygı taşımaz. İfadeden ziyade duygulara önem verir. Şiirde kural ve kaidelerden hoşlanmaz başına buyruk yazar, kendi kurallarını koyar. 5
Aşk, tabiat ve metafizik ele aldığı başlıca konulardır. 5

6) Tanzimat I. ve II. dönem şiirinin şairlerini ayrı ayrı yazınız?(10)
I. Namık Kemal, Ziya Paşa, Şinasi 2+2+1 II. Abdulhak Hamit Tarhan, Recaizade Mahmut Ekrem, Muallim Naci 2+2+1

6) 11 fen-d Tanzimat I. Dönem şiirinin dil özelliklerini ve ele alınan temaları yazınız ?(10)
I.Dönem: Dil sadeleştirilmeye çalışılmış fakat çok az başarı sağlanmıştır. 3+2. Genel olarak ağırdır. Temalar: Toplumsal temalar olan hürriyet, adalet, eşitlik, kanun, vatan, Osmanlı devlet ve yönetiminin idari ve sosyal bozuklukları 1+1+1+1+1

7) Sergüzeşt romanındaki temel olayı ve mekânları yazarak bu iki öğe arasındaki ilişkiyi açıklayınız (10)
Olay: Esir kız Dilber’in esaret hayatında çektiği sıkıntı ve acılardır. 4
Mekan: İstanbul’da esircinin ve yaşlı kadının evi, Asaf Paşanın konağı, Mustafa Efendinin evi, Mısır’da kahire ve Nil nehri 3
Olay-mekan ilişkisi: Romandaki mekanlar olayla uyumludur. Şehirler ve evlerin çoğu esaret hayatına müsait yerlerdir. İstanbul ve kahire başkent olmak hesabıyla paşa ve zenginlerin yaşadığı yerlerdir. Konak ve yalılarda bu zenginlerin evleridir. Tabii olarak bu gibi yerlerde köle ve cariyeler çokça bulunur. 3

7) 11 Fen-d Aydınlanma Çağı’nın dayandığı temel iki ilkeyi ve karşı olduğu değer ve düşünceleri yazınız. (10)
Bu çağ akıl ve bilime (gerçeğe) dayanır 5
Bu çağ Hıristiyanlığın din dışı değer ve dogmalarına, ortaçağ tutumuna, mistisizme (tasavvufa), sezgiye, hurafelere karşıdır 5

8) Ziya Paşa’nın vezirlik ve valilik dahil devletin önemli kademelerinde uzun yıllar görev yapması sanatına ve eserlerine nasıl yansımıştır? Örnek vererek açıklayınız. (10)
Ziya Paşa bu kademelerde görev yaparken çöküş dönemindeki imparatorluğu yakından müşahede imkânı bulmuştur 1. Devleti her yönden incelemiş, eksik, hatalı ve yanlış taraflarını teşhis etmiştir 2. Devletin kurtuluşunu batılı anlamda ilerlemeyle ve meşrutiyet sistemiyle mümkün olabileceğini savunan Ziya Paşa gördüğü bu durumlara kayıtsız kalamamış 3, özellikle terkib-i bendinde bunları ve yönetimi şiddetle eleştirmiştir 3. Zafer-nameyle buna devam etmiş J.j.Russodan çeviriler yapmıştır. 1 (benzer yorumlar)

9) ”Eyvah! Ne yer ne yar kaldı
Gönlüm dolu ah u zar kaldı” mısralarının alındığı şiirin ismini yazarak bu şiirin niçin yazıldığını ve ele temalarını yazınız?(10)
Abdulhak Hamit Tarhan’ın 1 Makber isimli şiirinden alınmıştır. 2 ilk eşi Fatma Hanım’ın ölümü üzerine 3 yazmıştır. Eşinin ölümünden duyduğu acıyı, erdem ve güzellikleri; bazı metafizik unsurlar üzerine düşünceleri dile getirir Hamit 4.

10) Aşağıdaki beyti, yazıldığı dönemi ve Ziya Paşa’nın hayatını da dikkate alarak yorumlayınız. (10)
Dursun kef-i hükmünde terâzû-yı adalet
Havfın var ise mahkeme-i rûz-ı cezadan (kef-i hüküm: hüküm verme eli; havf: korku; ruz-i ceza: ceza günü)
Eğer mahşer gününde hesap vermekten korkuyorsan adalet terazini elden bırakma. Adaletli ol. 5
Batılı anlamda eşitlik ve adalet fikrinden etkilenmiş olan Ziya Paşa burada sosyal hayatta adaletin öneminden bahsediyor 3. Müslüman olan bir topluluğa ve yönetime seslendiği için de hesap gününden bahsediyor. Ziya Paşa bu adaleti kendisi için de istiyor olabilir. Çünkü yönetim tarafından bazı haksız muamelelere maruz bırakılmıştır 2. Bu nedenle hem sosyal hem bireysel olarak devleti ve bireyi adaletli olmaya davet ediyor. 1 (benzer yorumlar)

Eyyüp DEMİR
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni