Aşağıdaki yazılı sorusu ve cevaplarını dosya halinde İNDİREBİLİRSİNİZ.

1) Yargılar doğruysa ‘doğru’ , yanlışsa yanlış şıkkını işaretleyiniz. (5×2=10)
a) Tanzimat Fermanı’nın ilanında İran’ın etkisi vardır.          D/Y
b) Abdulhak Hamit Tarhan divan edebiyatı nazım biçimlerini tamamen terk etmiştir.    D/Y
c) Tanzimat şair ve yazarları Fransız edebiyatı hayranıdırlar.           D/Y
d) Şinasi düşünceleriyle Tanzimat edebiyatına öncülük etmiştir.         D/Y
e) Hürriyet Kasidesi’nde Osmanlı soyu övülmektedir.                   D/Y

2) Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları uygun bir şekilde doldurunuz. (2×5=10)
a) Sadullah Paşa“…………………………………….…”isimli şiirinde en çok akıl ve………………………………….…….üzerinde durmuştur.
b) 18. Asırda Avrupa başlayan yeni düşünce çağına…………………………………………….. denir.
c) İlk noktalama işaretlerini kullanan yazarımız……………………………………………. aynı zamanda ilk tiyatro olan……………………………………………yazmıştır.

3)Tablodaki kavramları(her kavramı yalnız bir kez kullanarak) aralarındaki bağa göre ikişerli olarak eşleştiriniz. (2×5=10)

Tiyatro                                  Gazete                 II. Mahmut             Ziya Paşa         Eleştiri
Tahrib-i Harabat              Takip                      İbret                         Islahat              Finten
Cevap 3:

4) Rönesans ile  Tanzimat dönemi arasındaki benzerlikleri yazınız.(10)

5) Ziya Paşa ile Namık Kemal önceleri yakın dost iken sonraları araları açılmıştır. Bu durumun nedenini açıklayarak yazınız. (10)

6) Tanzimat Dönemi I. ve II. Dönem şiirlerini sanat anlayışı ve ele alınan temalar yönlerinden karşılaştırınız.(10)

7) Makber şiirinin şairini, niçin yazıldığını ve ele aldığı konuları yazınız.(10)

8) Abdulhak Hamit Tarhan’ın tiyatro anlayışını açıklayınız? (10)

9) Sergüzeşt romanındaki temel olayı ve zamanı yazarak bu iki öğe arasındaki ilişkiyi açıklayınız?(10)

10) ) Aşağıdaki beyti yazıldığı dönemi ve Ziya Paşa’nın hayatını da dikkate alarak yorumlayınız. (10)
Âsûde olanı dersen eğer gelme cihana
Meydâna düşen kurtulamaz seng-i kazadan
(asude: sakin, huzurlu; seng-i kaza: kaderimizdeki olumsuz şeylerin başımıza gelmesi)

CEVAP ANAHTARI

1) Yargılar doğruysa ‘doğru’ , yanlışsa yanlış şıkkını işaretleyiniz. (5×2=10)
a) Tanzimat Fermanı’nın ilanında İran’ın etkisi vardır. D/Y YANLIŞ 2
b) Abdulhak Hamit Tarhan divan edebiyatı nazım biçimlerini tamamen terk etmiştir. D/Y YANLIŞ 2
c) Tanzimat şair ve yazarları Fransız edebiyatı hayranıdırlar. D/Y DOĞRU 2
d) Şinasi düşünceleriyle Tanzimat edebiyatına öncülük etmiştir. D/Y DOĞRU 2
e) Hürriyet Kasidesi’nde Osmanlı soyu övülmektedir. D/Y DOĞRU 2

2) Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları uygun bir şekilde doldurunuz. (2×5=10)
a) Sadullah Paşa “Ondokuzuncu Asır” isimli şiirinde en çok akıl ve bilim üzerinde durmuştur. 2+2
b) 18. Asırda Avrupa başlayan yeni düşünce çağına Aydınlanma Çağı denir. 2
c)İlk noktalama işaretlerini kullanan yazarımız Şinasi aynı zamanda ilk tiyatro olan Şair Evlenmesi’ni de yazmıştır.2+2

3)Tablodaki kavramları(her kavramı yalnız bir kez kullanarak) aralarındaki bağa göre ikişerli olarak eşleştiriniz. (2×5=10)

Tiyatro                                  Gazete                 II. Mahmut             Ziya Paşa         Eleştiri
Tahrib-i Harabat              Takip                      İbret                         Islahat              Finten
Cevap 3: tiyatro=fitnen 2; gazete=ibret 2; II.Mahmut=ıslahat 2; Ziya Paşa=Tahrib-iHarabat (Takip) 2; Eleştiri=Takip (Tahrib-i Harabat) 2.

4) Rönesans ile Tanzimat dönemi arasındaki benzerlikleri yazınız.(10)
a) Eski düzen ve düşüncülere, siteme bir başkaldırıdır. 2
b) Ferd keşfedilmiş, kişi hakları ve özgürlükler ön plana çıkmıştır.2
c) Aydınlar öncülük etmiş oradan halka yansımıştır.2
d) Dini değerlere karşı akli ve pozitif değerler ön plana çıkmıştır.2
e) Meydan geldikleri toplumların yenilenmesine ve ilerlemesine önayak olmuştur.2
f) diğer…..2

5) Ziya Paşa ile Namık Kemal önceleri yakın dost iken sonraları araları açılmıştır. Bu durumun nedenini açıklayarak yazınız. (10)
Ziya Paşa Şiir ve İnşa makalesinde Namık kemal’e paralel olarak divan edebiyatına saldırmış; onu milli olmamakla, soyut toplumdan kopuklukla suçlamıştır./ Asıl şiirimizin halk şiiri, ölçümüzün hece olduğunu savunmuştur./ Daha sonra ise Harabat önsözünde bunun tam tersini yapmış yani Divan edebiyatını övmüş halk edebiyatını küçümsemiştir. / Buda Namık Kemal’le ters düşmesine neden olmuştur. 3+2+3+2

6) Tanzimat Dönemi I. ve II. Dönem şiirlerini sanat anlayışı ve ele alınan temalar yönlerinden karşılaştırınız.(10)

I.Dönem: Sanat toplum içindir. Temalar: Toplumsal temalar olan hürriyet, adalet, eşitlik, kanun, vatan,
Osmanlı devlet ve yönetiminin idari ve sosyal bozuklukları 2+3
II.Dönem: Sanat sanat içindir: Bireysel temalar olan aşk, tabiat, metafizik( Allah, ruh, ölüm, diriliş, yaratılış)dır. 2+3

6) 11 Fen-d I.Dönem: Sanat toplum içindir. Temalar: Toplumsal temalar olan hürriyet, adalet, eşitlik, kanun, vatan,
omsalı devlet ve yönetiminin idari ve sosyal bozuklukları 3+7)

7) Makber şiirinin şairini, niçin yazıldığını ve ele aldığı konuları yazınız.(10)
Abdulhak Hamit Tarhan (2) ilk eşi Fatma Hanım’ın ölümü üzerine (3) yazmıştır. Eşinin ölümünden duyduğu acıyı, erdem ve güzellikleri; bazı metafizik unsurlar üzerine düşünceleri dile getirir Hamit. 5

8) Abdulhak Hamit Tarhan’ın tiyatro anlayışını açıklayınız? (10)
A.Hamit tiyatrolarını oynanmak için değil okunmak için yazmıştır. (4) Herhangi bir öğreticilik kaygısı gütmemiştir. Bu nedenle ağır dille ve özensiz yazmıştır (3) Ona göre tiyatro bize bildiğimiz kendi kültürümüzü değil başka kültür ve milletleri anlatmalı, tanıtmalı ve konu almalıdır. (3)

9) Sergüzeşt romanındaki temel olayı ve zamanı yazarak bu iki öğe arasındaki ilişkiyi açıklayınız?(10)
Olay: Esir kız Dilber’in esaret hayatında çektiği sıkıntı ve acılardır. 4
Zaman: 19. Asrın 2.yarısıdır. Takvimsel olmamakla beraber gece-sabah gibi ve 8-10 yıllık gerçek kronolojik bir zaman vardır.3
Olay-zaman ilişkisi: Romanın zamanı olayla uyumludur. Bu asırda kölelik vardır, birçok insan bundan olumsuz etkilenmektedir.3

9) 11 Fen-d Aydınlanma Çağı’nın kapsadığı dönemi ve uygarlık için önemini açıklayınız.(10)
Bu çağ 18. Asrı içine alır (1675-1800). 3 Bu çağda akıl ve bilim ön plandadır. Bu çağda skolastik düşünce, Hıristiyanlık doğmaları ve dini değerler sorgulanmış; duygu, sezgi ve akıl dışı değer ve doğmalara karşı çıkılmış akıl ve gerçek yegane rehber olarak kabul edilmiştir.2 Bu sayede felsefe insanın hizmetine sunulmuş; fizik, kimya ve matematik alanında çalışmalar yapılmış bilim gelişmiş, sanayi devrinin temelleri atılmıştır. Medeniyetin önü açılmış, uygarlık maddi ve manevi kalkınmıştır.5

10) ) Aşağıdaki beyti yazıldığı dönemi ve Ziya Paşa’nın hayatını da dikkate alarak yorumlayınız. (10)
Âsûde olanı dersen eğer gelme cihana
Meydâna düşen kurtulamaz seng-i kazadan (asude: sakin, huzurlu; seng-i kaza: kaderimizdeki olumsuz şeylerin başımıza gelmesi)
Rahat yaşayayım diyorsan bu dünyaya gelme; çünkü bu dünyaya gelen dert ve acı çekmekten kurtulamaz. (5)
Yorum: Ziya Paşa bulunduğu konum ve düşüncelerinden dolayı yönetim tarafından çeşitli sıkıntılara maruz bırakılmıştır. Yine şair dünyadaki mutlulukların acılardan çok çok az olduğunu görmekte ve buna bir anlam verememektedir. Acı çekmenin bu hayatın bir kanunu olduğunu dile getirmektedir. (benzer yorumlar)

Eyyüp DEMİR
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni